Aluminyum ve alaşımlarının gerilmeli korozyonu

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, yüksek mukavemetli alüminyum alaşımlarından olan ve genellikle uçak sanayinde kullanılan ETİAL 24(2024) a- `laşıaınm gerilmeli korozyon deneyleri yapılmıştır. Çalışmada, Seydişehir Alüminyum İşletmelerinden temin edi len ETİAL 24(2024) alaşııaınatmaksiraun mukavemet ve sertlik el- de etmek üzere, 495 °C de 40 dakika fırında tutup, hızlı su ver dikten sonra 190 `G de 6 saat suni yaşlandırma işlemi uygulan mıştır. 120, 150 ve 190 *C lerde yaşlandırılan numunelerin, sert lik, mikroyapı ve çekme deneyleri yapılmıştır. Numuneler in şahit yük ve korozyon ortamı koşullarında, kırılma zamanları hazırla nan gerilmeli korozyon deney düzeneği ile bulunmuş tur.. Yapılan çalışmada, ETİAL 24 alaşımından hazırlanan numunele rin, ısıl işlemleri »uygulanan gerilme miktarları »çentik özellik leri, solüsyon türü ve açık devre anodik/katodik polarizasyon ları değiştirilerek deney düzeneğinde incelemeleri yapılmıştır. Malzemelerin iç yapı analizleri neticesinde »çatlak oluşum mekanizmaları ortaya çıkarılmıştır. Yüksek mukavemetli alüminyum alaşımlarından olan ETİAL 24 alaşımının normal gerilim( %75 akma mukavemeti ) ve korozyon or- tamında ( %3 JMaCİ ), gerilmeli korozyona uğramayacağı tespit e- d ilmi ş t ir. Bu alaşımlarda gerilmeli korozyon çatlaması intergra- nüler(tane sınırlarını etkileyen; karekterdedir.Hidrojen gev rekliği, çatlak büyümesi ve kırılma olaylarında sorumlu ana me kanizma olmaktadır. Yapılan deneylerde katodik polarizasyonun nu-'îuae yüzeyinde hidrojen çıkışı meydana getirerek, hidrojen gev rekliğine neden olduğu, anodik polarizasyonun ise çözünme prose sini hızlandırarak malzeme hasarına neden olduğu bulunmuştur. Yapılan araştırma neticesinde, ETİAL 24^2024) alaşımını ge rilmeli korozyona uğratan nedenler ve bunlardan korunma çarele ri belirtilmiştir.

-II- ABSTRACl' In this work, Stress Corrosion Cracking(SCC) susceptibility of ETİAL 24(2024) aluminum alloy is investigated. The material has been obtained from Seydişehir Alüminyum İşletmesi. In this research, to provide the maximum strength and hard ness, the samples which are subjected to the solution heat tre atment at 495 °C, are water quenched at room temperature and sub jected to ageing. After ageing at 120, 15U and 190 °C, all of the samples are subjected to tensile test »hardness test and the st-, ructure is investigated by using light optical microscope. Constant load tests were used under the corrosive environ ment to find stress corrosion susceptibility of BTÎAL 24 alumi num alloy. Time to fracture for the samples were determined. Effect of notch, cathodic and anodic polarization on time to fracture were investigated in 3% NaCl solution. Me tallografic investigation revealed intergranular stress corrosion cracking uider open sircuit conditions, only on samples loaded at yield point.loading condations below the yield point in 3% NaCl solu tion were found to cause no SCC to occure. Stress corrosion cracking of ETÎAL 24 alloy is characteristi_ cally intergranular. Anodic polarization seemed to decrease time to fracture, most probably by helping seemed anodic dissolution rate to increase at the crack tip. Application of cathodic pola rization was found to decrease time to fracture and induced hyd rogen embrittlement.