Post-modern mimarlık endüstri sonrası toplumu ilişkileri

Abstract

- i ÖZET Geçirdiğimiz mimarlık eğitimi sırasında îlkçağ tarihinden başlayarak çeşitli mimarlık örnekleri, tarih süreci içinde Modern Mimarlığa kadar varan çeşitli akımlar üzerinde genel bilgiler verilmektedir. Ayrıca Türk Mimarlık Tarihi içinde geleneksel, bölgesel mimarlığımızın düne. ve bugüne yansıma sı anlatılmaktadır. Aktarılan bu bilgiler ışığında genelde tasarımlarımızda bu akımlardan örneklemeler yer almaktadır. Ancak artık günü müzde eskisinin tekrarı durumuna dönüşmüş, monotonlaşmış ve hatta klişeleşmiş, `klasik` anlamdaki Modernizm akımının karşısında, son yıllarda yeni bir akımın doğduğunu görüyo ruz. Kimilerine göre Modernizmin yerini alan, kimilerin© göre onun devamı olan yeni avant-garde stil, kendini Post- Modern olarak adlandırmış ve herşeye rağmen üzerinde en çok tartışılan ve polemikler üretilen mimari akım oluvermiştir. Batıda 1970 ' li yılların ikinci yarısından beri belli bir yaygınlık kazanmış olan Post-Modernizm ülkemizde, Türkiye'de de bir süredir, fazla ele alınmamakla birlikte, tartışma gündemlerine konu olarak gelmektedir. Mimari polemiklerde farklı açılardan ele alınan Post-Modern Mimarlık, belki de getirdiği çelişki ve belirsizlik prensip lerine uygun olarak, kinayeli ve mecazî anlatımına da denk düşerek, henüz pek de kesin ve net bir tanımlamaya sahip ola mamıştır. Bazıları için Modern Mimarlık Hareketinin bir var yasyonu, devamı ve evrimi iken, bazıları için modernizme du yulan inançsızlıktan kaynaklanan ve ona karşı gelişen itici bir tepkidir. Bazıları ise böyle bir felsefenin anlamsızlı ğını ve saçmalığını düşünerek böyle bir akımın varlığını bi le kabul etmemekte, hiçbir sağlıklı ve rasyonel sonucu ola mayacağını savunmaktadırlar. Bu çalışmada, Post-Modernizmin birinci görüşte olduğu gibi- İİ - modernizmin bir devamı-ötesi olduğu ve ikinci görüşte oldu ğu gibi Modernizmin hatalarını gidermek üzere ona karşı tep kisel bir çıkış olduğu kabul edilerek araştırmaya gidilmiş tir. Üçüncü görüşün geçersizliği, sayıları giderek artan Post-Modemist mimarlar ve yapılarının varlığı nedeniyle kendiliğinden çürümektedir. Ancak sırf bu görüş taraftarla rının düştüğü önyargı ve reddetme polemiğine kapılmamak için bile olsa, akımı araştırmak ve özelliklerini inceledikten sonra, ortaya koyduğu ürünlerin sağlıklılığını ve rasyonel liğini eleştirmek üzere yoğunlaşmanın gerekliliğine inan maktayız. Tez çalışmamızın amacını, belirtilen farklı görüşlerin sen tetik olarak irdelenmesi ; karşılaşılan bu akımın ne gibi yenilikler getirdiğinin, kurallarının neler olduğunun, ne lerin taraftarı veya karşıtı olduğunun araştırılmasından öte, toplumumuza ve mimarlığa neler getirdiğinin ortaya ko yulması oluşturmaktadır. Bu amaçla çalışmaya akımın içinde geçtiği zaman dilimi- endüstri sonrası, ve yaşandığı toplum-endüstri sonrası top lumu ile olan ilişkilerini inceleyerek yon vermeyi, giderek çağımızın toplumu olan endüstri sonrası toplumu ile günümü zün mimarlığı olan Post-Modern Mimarlığın ilişkilerinin be lirlenmesinin tutarlı olacağına inanmaktayız. Böylelikle akımın geçerliliği, doğruluğu, rasyonelliği ; içinde bulun duğu ortama dayanarak değerlendirilecektir. Bu arada yaşa nan toplumsal değişimlerin (ihtiyaç ve zevkler) akımla pa ralel gelişmesi daha sağlıklı olarak ele alınabilecektir. Ülkemizde akımın genç mimarlarca uygulanmak istendiği zaman getirilecek çözümlerin, eskilerinin tekrarının olmaması, tak lit niteliğine dönüşmemesi `Post-Hodernizm`in özünün araştı rılması ve bu araştırmada uygulamaya dönük çalışmalar yapa caklara sağlıklı bir bilgi aktarımı yoluyla bir referans kaynağı sunmak amaçlanmaktadır.