19. yüzyıl batılılaşma kesitinde, Bornova ve Buca levanten köşkleri mekansal kimliğinin irdelenmesi

Abstract

m Günümüz yerleşimlerinin önemli problemlerinden biri, farklı nedensellikler üzerine oturan hızlı dönüşümü dahilinde, sahip olduğu kozmopolit ve katmanlı yapıyı bütüncül bir biçimde sürdürebilmesidir. Farklı kimliklerin birlikteliği ile oluşan bu yapının sürdürülebilmesi, kültürel varlıkların sahip olduğu mekansal kimliği esas alan ve güncel kullanımın ihtiyaçlarına göre şekillendiren bir koruma anlayışı ile mümkündür. Bu noktada, mekansal kimliğin net biçimde algılanması ve değerlendirilmesi önemlidir. Bu çalışmada. Mekansal Kimlik kavramının, Sistem-Toplum-Mekan ilişkileri üzerinden tanımlanmasına yönelik bir yöntem Önerisi sunulmaktadır. Sunulan yöntem ile, sistem ve toplumun ortaya koyduğu mekansal kimliğe ve bu kimliği oluşturan kültürel değerlere ilişkin veri elde edilmektedir. Elde edilecek veriler, mekansal kimliği oluşturan değerlerin geleceğe aktarımını esas alan bir koruma yaklaşımının oluşturulmasında veri tabanı oluşturması nedeniyle önemlidir. Çalışma kapsamında ele alman Sistem, içinde yaşadığımız yerleşimlerin şekillenmesinde etkin olan 19. yüzyıl Batılılaşma sürecidir. Bir diğer temel girdi olan Toplum, söz konusu sistemi bilinçli ya da bilinçsiz temsil eden,İV sahip olduğu sosyal ve kültürel değerler nedeniyle model alman Batili topluluk; İzmir Levantenleri'dir. Tartışma kapsamında ele alman mekan: kimlik ve aidiyet kavramlarını yoğun biçimde yansıtan konuttur. Alan ise, Bornova ve Buca banliyö yerleşimleri olarak belirlenmiştir. Ele alınan süreçte, Levanten toplum tarafından kurgulanmış ve günümüze ulaşmış konutlar arasından belirlenen örnekler, üç temel parametre; İşlevsel, Sosyal ve Fiziksel Kullanım, ve üç bilgi kaynağı (literatür, sözel tarih, yapı okuma) üzerinden incelenmektedir. Toplanan verilerin değerlendirilmesi sonucunda, 19. yüzyıl Batılılaşma sürecinde Bornova ve Buca Levanten köşklerinin mekansal kimliği ve sahip olduğu kültürel değerlerin günümüze aktarımı ortaya konmakta, günümüz ve gelecek kullanımlarda mekansal kimliği ile var olmasında temel alınacak esaslar belirlenmektedir.

One of the considerable problems of present is, the sustainabiiity of the cosmopolit and multi-layered structure of city in the course of rapid transformation depending upon the various reasons. In order to sustain this structure which comprises the unification of different identities bears with a preservation approach which is carrying, essentially, the spatial identity as well as revealing in accordance with requirements of present. In this dissertation, a proposal for the method of identification of concept of 'Spatial Identity' is propounded throughout the relations of System- Society-Space. By means of this proposed method, the data which carry the spatial identity revealed by system and society as well as the cultural values consituted by this identity will be attained. This data is quite essential for constituting a database for a preservation approach which bears to hand the values of spatial identity down to future. System, taken into consideration within the context of the dissertation, is the process of 19th Century Westernization. Society, another input, is Levantines of Izmir, who emerge as the model of Western life because of their social and cultural values. Space, is residence which reflects intensively the concept of identity. Field, is determined as the suburbs of Bornova andVI Buca. Within the process, the samples eliminated among the residences that are formed by Levantine Society and reached to the present will be investigated throughout three basic parameters, which can be enumerated as Functional, Social, and Physical Utilizations, and three source of information as literature, oral history and reading of the buildings. As the result of the evaluation of acquired data, not only the spatial identity of the Levantine residences of Bornova and Buca as well as transmitting the cultural values which they carry to the present is revealed, but also the fundamental principles are determined in order to possess their spatial identities in both present and future.