Kıyı alanlarında kamusal kullanımın geliştirilmesine yönelik tasarım stratejilerinin belirlenmesi:Çeşme/İzmir örneği

Abstract

Ülkemizde uzun yıllar turizm planlamasına hâkim olan parçacı planlama anlayışı; kıyı kesimlerinde aşırı yığılma, altyapı yetersizlikleri, doğal kaynakların hızla tüketilmesi, yere ait özgün değerlerin yok olması, mekanların kitlesel turizm ekseninde tek tipleşmesi, yerel kimlik ve aidiyet duygusunun yitirilmesi gibi pek çok sorunu beraberinde getirmiştir. Özellikle son yıllarda kıyı alanlarına olan artan ilgi, kamuya ait olması gereken bu tür alanlarda önemli oranda özel kullanımın hayata geçmesine neden olmuştur. Otel, tatil köyü, yat limanı, özel plaj, ikinci konut ve benzeri kullanımlar yoluyla kıyı alanlarının belirli bir grubun kullanımına tahsis edilerek özelleştirildiği görülmektedir. Bu durum, kıyılarda kamusal alan ve kamusal kullanımda önemli oranda azalmaya neden olmakta, dengesiz ve yerel bölge bütünlüğünden uzak bir yapılaşmayı beraberinde getirmektedir. Bu çalışma, kıyı alanlarındaki kamusal alan ve kamusal kullanımın değişen niteliğini ülkenin önde gelen turizm beldelerinden biri olan İzmir ili, Çeşme ilçesi örneği üzerinden ele almaktadır. 90'lardan itibaren ilçenin kıyı alanlarında artış gösteren turizm amaçlı özel kullanımlar günümüzde kıyının kamusal kullanımına önemli ölçüde zarar vermiştir. Turizm sektörü özelinde gerçekleşen bu dengesiz büyümenin sadece bölgenin doğal ekolojik yapısında gerçekleşen bozulma değil, aynı zamanda yerel halk ile gelen ziyaretçilerin sosyal ve kültürel profili arasındaki uçurum biçiminde olumsuz sonuçları olmuştur. Bu çalışma kıyı alanlarında kamusal kullanımı kısıtlayan arazi kullanım türlerinin Çeşme Yarımadası genelinde en yoğun yer seçtiği alt bölgelerdeki değişimine odaklanmakta ve kıyıda kamusal kullanımın geliştirilmesine yönelik kentsel tasarım ölçeğinde stratejiler geliştirmeyi hedeflemektedir.

The concept of fragmentary planning which has dominated the tourism planning in Turkey for many years brought about many problems such as overcrowding in the coastal areas, lack of infrastructure, the rapid depletion of natural resources, the disappearance of the original values of the place, the uniformity of spaces on the axis of mass tourism, loss of local identity and belonging and so on. Especially in recent years, increasing interest in coastal areas has led to the realization of significant private use in such areas that should be owned by the public. It is seen that the coastal areas have been allocated to the use of a certain group by means of hotels, holiday villages, marinas, private beach, second homes and similar uses. This situation causes a significant decrease in the public space as well as public use on the coasts and brings an unbalanced structure away from the integrity of the local region.This study examines the changing nature of public space and public use in coastal areas through the example of Çeşme, İzmir, which is one of the leading tourism towns of the country. Private uses for tourism purposes, which have increased in the coastal areas of the district since the 90s, have significantly damaged public use of the coast. This unbalanced growth in the tourism sector has not only deteriorated the natural ecological structure of the region, but also has the negative consequences of the gap between the social and cultural profile of local people and visitors. This study focuses on the change of land use types that restrict the public use in coastal areas of Çeşme Peninsula and aims to develop strategies in the scale of urban design so as to improve public use on the coast.