Kardeşler arasında dentofasial ölçümlerin kalıtsallığının değerlendirilmesi

Abstract

Ill ÖZET Bu çalışma, kalıtımın dentofasial yapılar üzerindeki etkilerini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın materyalini 70 kız (kronolojik yaş ortalaması 22 ± 4,4 yıl) ve 68 erkek (kronolojik yaş ortalaması 23,6± 4,4 yıl) toplam 138 kardeşten elde edilen lateral ve posteroanterior sefalometrik filmler ile ortodontik modeller oluşturmuştur. Materyalin seçiminde şu kriterlere dikkat edilmiştir. 1. Bireylerin pubertal atılımları sona ermiş olan erişkin kişilerden olması, 2. Daha önce herhangi bir ortodontik tedavi görmemiş olması, 3. Çene yüz sisteminin gelişimini engelleyecek herhangi bir sistemik hastalık geçirmemiş olması, 4. Herhangi bir mental problemin bulunmaması, 5. Baş ve boyun bölgesinde yara, yanık ve skatris dokusu bulunmaması, 6. Çocukluk döneminde sürekli diş kayıplarının olmaması. Sefalometrik çizim ve ölçümler ile ilgili olarak metod hata kontrolü yapılmış ve istatistiksel olarak herhangi bir önemlilik bulunmamıştır. Ölçülen parametrelerin kalıtsallığının (h ) belirlenmesi için öz kardeşler arasındaki benzerliklerden yararlanılmış (h2 = 2r) ve grup içi korelasyon katsayısı kullanılmıştır. Yaş ve cinsiyetin ölçülen parametreler üzerindeki etkilerini araştırmak için varyans analizi uygulanmıştır. Bu analiz sonucunda cinsiyet faktörünün yaşa göre daha fazla etkili olduğu ortaya çıkmıştır. Kalıtım katsayıları hesaplanmış, posteroanterior film ölçümlerinde en yüksek kalıtsallık sırasıyla AG-GA, üst yüz yüksekliği, alt yüz yüksekliği ve ZA-AZ değerlerinde bulunmuştur.IV Lateral sefologramlar üzerinde yapılan ölçümlerde ise, vertikal yöndeki açısal ölçümlerin sagital yöndeki açısal ölçümlere oranla daha büyük kalıtsallığa sahip olduğu belirlenmiştir. Boyutsal ölçümlerin hemen hemen tümü, yüksek kalıtsallığa sahiptir. Dişsel ölçümlerden J.-SN ölçümü önemli kalıtsallığa sahip bulunmuştur. Yumuşak doku ölçümlerinden Holdaway ve Merrifield açısı, önemli kalıtsallık göstermiştir. Model analizlerinde ise, sırasıyla toplam rotasyon, üst diş rotasyonları, alt ark uzunluğu, üst ark uzunluğu, üst ark genişliği oranı, maksiller kaninler arası mesafe, alt diş rotasyonları, alt yer değiştirmeler ve overbite ölçümlerinin yüksek kalıtsallık değerlerine sahip olduğu bulunmuştur.

SUMMARY This study has been carried out in order to elucidate the effect of hereditary factors on dentofacial structures. The research materials were consisted of lateral and posteroanterior cephalometric head films and orthodontic casts obtained from 138 siblings, 70 females and 68 males. Mean chronological ages of male and female subjects were 23.6+ 4.4 and 22± 4.4 years, respectively. The subjects selected for this study were expected: 1. To have completed their pubertal growth spurts, 2. To have undergone no previous orthodontic treatment, 3. Not to have any systemic illness which may interfere with the development of the mandibular and facial structures, 4. To have no mental illness. 5. Not to have any wounds, burns or scar tissue in the head, face and neck regions. 6. Not to have any permanent tooth loss in childhood period. The method errors associated with radiographic tracings and measurements were investigated and no error was found. The heritability (h2) was calculated from the intraclass correlation as h2= 2r. The effects of age and sex were evaluated by means of one-way variance analysis. The sex factor appeared to be more effective on the craniofacial parameters than the age. The highest heritability among the posteroanterior film measurements have been observed in AG-GA, upper face height, lower face height, and ZA-AZ in a descending order.VI The heritability values among the measurements from the lateral cephalograms were higher in the vertical angular measurements than those in sagittal angular measurements.Most of the linear measurements, i-SN of the dental parameter, and Holdaway and Merrifield soft tissue measurements have shown statistically high significant heritability values. It has also been observed from the orthodontic cast analysis that summed rotations and displacements, upper tooth rotations, lower arch length, upper arch length, upper arch width ratio, maxillary 3-3 width, lower tooth rotations, lower displacements, and overbite measurements demonstrated the highest heritability values in a descending order.