Mahalli idarelerde işçinin yönetime katılması (Konak Belediyesi ve Çevre belediyeleri örneği)

Abstract

Ö2ET Târih öncesi ilkel toplumlardan bu günkü gelişmiş karmaşık modern toplumların yönetim biçimleri olmuştur. Teşde., her toplumun kendi yapışma göre yönetim biçimlerini göstermek için en ilkel toplumlardan başlayarak günümüze kadar toplum biçimlerim kısaca inceledik. Toplumların yönetim biçimleri kadar önemli olan -ve tarafların kendi anlayışlarına göre yanlış yorum lamaları sonucu yönetime katılma konusunda tarafların anlaşmalarını engelleyen, yönetime katılmanın temel ilkelerinin ne olup ne olmadığı., yönetime katılmanın amacı., yönetime katılma metodu ve şekli konuları nicelendi. Bu temel yaklaşımlardan sonra klasik yönetime katılma modelleri (Yugoslavya, Almanya, Fransa ve Amerika) ve günümüzün ekonomik yeniden yapılanması ile buna uygun yönetim biçimi olan esnek üretim modeli incelendi. Bu incelemede gördük ki, klasik modellerde çalışanların beyni yeteri kadar üretimde yer almıyor. Esnek modelde ise çalışanların beyni direk üretimle bütünleşmiş durumda dır. Bu da üretimde verimlilik, çeşitlilik ve olağanüstü yaratıcılıkla üstünlük sağlamaktadır, Örneğin; Türkiye Mimarlar ve Mühendisleri Odaları Birliği, Makina Mühendisleri Odası 'nca 199S`te yayınlanan `Türk Otomobil Sanayi Verimlilik Analizi n isimli kaynakta değişik verimlilik kriterlerini ülkeler düzeyinde karşılaştırmasında Japonya, (esnek model) yeniliklerle ilgili öneriler (çalışan / yıl) S 1,8, ABD 0,4, Avrupa 0,4 şeklindedir. Bilindiği gibi ABD ve Avrupa'da klasik yönetim biçimleri uygulanmaktadır. Soğuk savaş etkisiyle dünyanın iki kutba bölünmesi çalışanları ve yöneticileri de etkilemiş, ideolojik çekişme ve çatışma uzlaşmanın ?/erini almıştır. Gerek işveren, gerekse sendikaların yaklaşımları yönetime katılma konusunda pek olumlu olmamıştır. Gelişmiş ülkeler nisbeten az etkilenirken, gelişmemiş veya. gelişmekte olan ülkeler buideolojik savaştan çok etkilenmişlerdir. Türkiye'nin gerek nüfus artışındaki hızı, gerekse tarımdaki yapısını önemli ölçüde koruması, eğitime ayrılan kaynak yetersizliği nedeni ile soğuk salaştan en çok etkilenen ülkelerden biri olmuştur. Soğuk savasın diğer kutbunun başını çeken Sovyetler Birliği ile komşu olmamız, tarihteki bir çok olumsuzluklar ayrı bir dezavantaj oluştur muştur, Onun içindir ki, TÎSK ve DISK yönetime katılmayı kesinlikle red ederken, Türk-îş bu konuda pek ısrarcı olmadığı gibi, yönetime çalışanların değil, sendikacıların katılmasını isteyerek çalışanlara olan güvensizliğini belirtmiştir. Klasik anlamda yönetime katılma imkanı bulamayan Türkiye ancak sınırlı Toplu iş Sözleşmeleri yoluyla. yönetime katılma dışında, ulusal düzeyde yasalarla katılma yolu bulmuştur. Asgari ücret tesbit komisyonu dışındaki bütün ulusal düzeyde katılma biçimleri hepsi danışma niteliğinde olmuşlardır. Arzulanan dinamizm ve sonuç elde edilmemiştir. Dünyanın iki kutupluluktan kurtulması çalışanların ve yöneticilerin tavırlarını önemli ölçüde değiştirmiştir, ideolojik çekişme ve çatışmaların yerine uzlaşma ve işbirliğine doğru, bir eğilim başlamıştır. TİSK eski görüşlerini terk etmiş, Birısa ve Paşabahçe şişe camda esnek üretim modeli uygulanarak önemli başarılar elde edilmiştir. Tek tek işçi sendikalarının yaklaşımı da olumlu bir yola girmiştir. Yap tığımız anket çalışmalarında bunu açıkça görmek mümkündür. Yöne time katılma konusunda, kendisine bağlı bir çok sendikadan farklı olarak olumsuzluk belirten DÎSK'in tabanında ondan farklı olarak yöne time katılma konusunda büyük bir istek bulunmaktadır. Tarafların bunca isteklerine rağmen yönetime katılma konusunda arzulanan sonuca ulaşmamasının nedenleri başında eğitimsizlik gelmektedir. Diğer bir faktör de soğuk savaşı yaşamış tarafların eski düşüncelerinden yeteri kadar kurtulmadıklarıdır, ihracatı arttırmak, dünya piyasasında rekabet etmek için insan beynini üretime katmak gerekir. Bunun dışında verimlilikte bir yere varmak mümkün olmadığını anket çalışmalarımızın sonucu göstermektedir.