Türkiye`de koalisyon yönetimleri ve DYP-SHP örneği

Abstract

Koalisyon hükümetleri, Kara Avrupası ülkelerinde din ve sınıf ol gusuna göre parti sistemlerinin değişimi ayrıca Sosyalizm'in gelişme eğilimi göstermesi ile gündeme gelmiştir. Koalisyonların kurulma ne denleri siyasal partilerle, sistem arasındaki ilişkiye bağlıdır. Genel olarak koalisyonlar, `hangi` partiler arasında, `ne` büyük lükte, `nasıl` kurulabilecekleri dikkate alınmadan oluşturuldukların dan istikrarsız hükümetler meydana gelmektedir. Ortak hükümetler belirli aralıklarla iktidara geldiğinde ılımlı ve sorunlu davranabildikle- ri halde sürekli iktidarda kalmaları diğer partiler ve muhalefet arasın da kutuplaşmayı ortaya çıkarabilecektir. Çoğulcu yönetimde ve Oydaşmacı demokrasi modelinde büyük koalisyonların kurulabilmesi daha kolaydır. Koalisyonların iç ve dış siyasette ne gibi etkiler yapabileceğini ortaya koyabilmek için günümüzde koalisyon teorileri geliştirilmiştir. Türkiye'de, 1960 darbesinden sonra, mecliste çoğunluk partisi nin iktidara getirecek aritmetik tablo ortaya çıkmayınca, bu dönem de, iki veya daha fazla partinin biraraya gelmesiyle koalisyonlar kurul muştur. Koalisyonlarda, uyumsuzluk, anlaşmazlık, siyasal konularda ka rarsızlık, meclis çoğunluğundan yoksun olmak başarısızlığı berabe rinde getirirken, 1961 - 1973 ve 1974 - 1979 dönemi koalisyonları bu özellikleri taşıdıkları gibi ortaklığı sürdürebilecek formüller aran mamış, böylece, partilerin birlikteliği kısa olmuştur. 1973 seçimleri, ülkede bazı olumlu değişiklikleri getirdiğinden önemli bir dönemdir. Bu dönemden sonra kurulan üç koalisyonda da küçük partilerin büyük avantajlar sağlamaları, ortakların birbirine karşı sorumsuzca davranması, koalisyonların ülke sorunlarına çözüm bulamadıkları gibi hükümet içi meseleleri dahi çözüme ulaş-tıramamaları, iç ve dış politikada başarısızlığı ön palana çıkarmıştır. Son yıllarda dünyada yaşanılan hızlı değişim Türkiye'yi her yön den etkilediği gibi, özellikle siyasal yönden değişiklikler meydana ge tirmiştir. `Yeni dünya düzeni` olarak adlandırılan bu dönemde, Türk siyasal hayatı sekizinci kez koalisyon hükümeti ile yönetilmeye başlanmıştır. 1991 seçimleri sonucunda kurulan DYP-SHP koalisyonu, önceki dönemlerde oluşturulan ortaklıklardan farklı özellikler gösteren ve kendi içinde üç döneme ayrılmış olan birlikteliktir. DYP-SHP koalis yonu, Türk siyasal hayatında demokrasi adına olumlu örneklerden bi ridir.