Gördes halılarında kullanılan motiflerin morfolojisi, grafiksel açıdan incelenmesi ve yeni tasarımlar

Abstract

Motif dili görsel sanatlar arasında en çok kullanılan dildir. Bu öyle güçlü bir dil ki, ne zaman kavramı tanır, ne mekan. Farklı zamanlarda, ayrı ayrı ülkelerde bambaşka koşullar içinde yaşadıkları halde motif dili insanı şaşırtan bir tempo ile toplumların ortak dili olmuş, mimari, heykel, din ve dil değişmiş fakat motif her zaman Özelliğini korumuştur. 300 yıl boyunca örneklerini gördüğümüz ve gerek dokuma teknikleri, gerekse sanatsal özellikleri açısından, dünya halı sanatının en önemli örneklerini oluşturan Gördes halıları, çeşitli kompozisyon ve motif özelliklerine göre isimlendirilmişlerdir. Bu halılar günümüzde müze ve özel kolleksiyonlarda yer alarak bize ulaşabilmişlerdir. Kaynaklara göre Gördes halıcılığı 16. yy. 'dan itibaren yaygınlaşmaya başlamıştır. 17. yy.'dan 19 yy. ortalarına kadar seccadelerdeki malzeme, renk, desen ve kompozisyon mükemmelliği ile klasik devrini yaşayan Gördes, 19. yy. 'in ikinci yarısından itibaren Avrupa sanat zevklerinin etkisi altında kalarak ürettiği dokumalarla ismini yaşatmaya çalışmıştır. Gördes halı motifleri tarihsel gelişimi de gözönüne alınarak morfolojik açıdan tek tek incelendiğinde bitkisel motiflerin yoğunlukta olduğu ve süsleyici bir karaktere büründüğü dikkati çeker. IV

This is so strong that it can never be changed with either time or place. Although, the motif languages live-in different conditions, in different countries, and in different time periods, it is very suprised that, they became a common language of the societies. Architecture, statue, religion and language of the societies changed, but motif kept its particular structure during all times. Gördes carpets is one of the most important samples of the world carpet arts for 300 years since they have a special textile techniques and artistic specifications. They are named according to the composition types and motif specifications. Today these carpets have been reached to us since they are kept in museums and personal collections. According to the literature, the production of Gördes carpets became common since 16th century. From 17th century to the mid of the 19th century, although, Gördes lived its classical period with the perfection of the colour, design, composition and the material used in rugs, it tried to keep their importance by producing textiles which is affected by the European art approach. When the Gördes carpet motives are examined deeply from morphological point of view considering also the historical improvements, it is found that the most of the motives used are plant motives and their characteristics became more artistic