Endüstri işletmelerinde esnek üretim sistemleri ve bir uygulama

Abstract

Bilgisayar teknolojisindeki çarpıcı gelişmeler üretim teknolojilerinin de gelişmesine neden olmuştur. Bugün gelişmiş ülkelerde yaygın biçimde uygulamaya sokulmuş birçok Üeri Üretim Sistemi uygulaması söz konusudur. Bu sistemlerde insangücü, makinelerle ikame edilmiş ve emek gücünün bilgi yoğun işlemlerde kullamlmasına neden olmuştur. Esnek Üretim Sistemleri (EÜS), üretimde esnekliği verimlilikle birlikte sağlayan bir üretim sistemi olarak bütün dünyada oldukça ilgi çekmektedir. EÜS'lerinin bir özelliği olan esneklik, son dönemlerde giderek şiddetlenen uluslararası rekabetin ön koşulu haline gelmiştir. Bu nedenledir ki dünyada EÜS yatırımlarının sayısı giderek artmaktadır. Bu yüzyılın sonunda dünya çapmda 2000'nin üzerinde EÜSUerinin kurulmuş olacağı öngörülmektedir. Tipik bir EÜS, bir ana bilgisayar kontrolündeki tezgahlar ve bu tezgahlara birbirine bağlayan otomatik materyal aktarma sistemlerinden oluşur. EÜS'leri orta hacimde / orta çeşitlilikte üretimi olası kılan sistemlerdir. Ancak bu sistemlerin işletme rekabet gücünü arttırılabilmesi için işletme yöneticilerinin söz konusu sistemleri iyi tanımaları ve işletme gereksinimleri ve yapışma en uygun olanlarım devreye sokmaları ile olası olabilecektir. Bu çalışma ile esneklik kavramının tanımı ve önemi açıklanmaya çalışılmış ve esnekliğin ölçümlenmesine dönük yaklaşımlar verilmiştir. Çalışmada EÜS' leri, teknolojisi ve yönetimi acısından incelenmiştir. Çalışmanın uygulama bölümünde ülkemizde Türk Traktör ve Ziraat Makineleri A.Ş. 'deki tek uygulama örneği incelenmiş ve bu örnekten hareketle sonraki EÜS yatırım karar süreçlerine katkıda bulunabilecek bir model ülkemiz koşullan göz önünde tutularak adapte edilmeye çalışılmıştır.

The fascinating developments in computer technology gave way to the development of production technologies. Extensive use of Advanced Manufacturing Systems (AMS) is in action in the developed countries. Within these systems manpower positions are filled with machines, and manpower is used where information is heavily required. Flexible Manufacturing Systems (FMS), as a system causing flexibility together with productivity in production operations attracts more attention. Flexibility as a characteristic of FMS became a prerequisite in the face of increased international competition. This is the reason, why FMS investments are increasing all over the world. At the end of this century, it is hoped to reach a target of 2000 FMS in the world. A typical FMS consists of main computer server controlled machining centers and material handling systems which interrelate these centers. FMS cause mid-volume/ mid- variety production. However, top management has to know these systems well enough to increase firm's competitiveness and put those whose adaptable to it's structure and requirements in action. With this study the definition of flexibility and measurement of flexibility are emphasised. Also FMS are analysed in the view of their technology and managerial aspects. Only FMS installed in Turkey is found at the plant of Türk Traktör ve Ziraat Makinalan AŞ., and has been analysed and a model which may be used in the process of further FMS investments' decisions is tried to adapt to Turkey's conditions.