Haldun Dormen`in yaşamı, sanatçı kişiliği ve tiyatro anlayışı

Abstract

ÖZET Türk Tiyatrosu'ndaki kilometre taşlarından biri olan Haldun Dormen'in sanatçı kimliğini oluşturan etmenler, içinde bulunduğu sosyal çevre ile yakın bir ilişki içindedir. Bu sosyal çevreyi de Atatürk Devrimleri'nin aydınlattığı çağdaşlaşma süreci oluşturmaktadır. Haldun Dormen çocukluk yıllarından itibaren sanatla içice büyümüştür. Ailesi, çağdaş ve Atatürk ilkelerine bağlı aydın fikirleri ile Haldun Dormen'e daima ışık tutmuştur. Robert Kolej 'de filizlenen tiyatro aşkı, O'nu Amerika'ya taşımış ve tiyatro eğitimini Yale Üniversitesi'nde tamamlamıştır. Türkiye'ye döndükten sonra Küçük Sahne'de Muhsin Ertuğrul'un yanında başlayan Türk Tiyatrosu'ndaki yolculuğu, Cep Tiyatrosu'nda devam etmiştir. 1955 yılında kurduğu Dormen Tiyatrosu 1972 yılında kapanana dek Haldun Dormen'in önderliğinde birçok ilki gerçekleştirmiştir. Tiyatro kapandıktan sonra da sanatçı kimliğini besleyen ve destekleyen çalışmalara devam eden Dormen, Egemen Bostancı yapımcılığında tekrar oyun sahnelemeye başlamıştır. Tiyatrodan uzak kaldığı yıllardaki birikimlerini de kullanarak döneme damgasını vuran müzikallere imza atmıştır. Bu müzikalleri takip eden süreçte Dormen Tiyatrosu'nu tekrar kuran Haldun Dormen, tiyatro yaşamı boyunca koruduğu ilkeleri ve tiyatro anlayışıyla Dormen Tiyatrosu'nu Türk Tiyatrosu'nda ayrıcalıklı tiyatrolardan biri kılmıştır. Yüzün üzerinde oyun sahneleyen Dormen, yönetmen ve oyuncu kimliklerinin ötesinde, eğitmen kimliği çerçevesinde sürekli gençlere şans vermesi, bir tiyatro adamı olarak edindiklerini, sürekli gençlerle paylaşması sonucunda Dormen Tiyatrosu bir okul kimliği kazanmış ve Türk Tiyatrosu'nun değerli oyuncularını yetiştirmiştir. Kişilik özellikleri ile birlikte aydın ve çağdaş bir sanatçı profili çizen Haldun Dormen, yenilikçi ve eğitmen kimlikleri düşünüldüğünde Türk Tiyatro tarihinde önemli bir yeri olan, bir `tiyatro adamı`dır. VII

ABSTRACT The factors which created the artistic identity of Haldun Dormen, who is one of the mile stones of the Turkish Theatre, is very much related with the social community that surrounds him. This social community has been formed by the enlightment of the modernization period regarding Atatiirk's Revolutions. Haldun Dormen has grown annular with arts starting from early childhood. His family's devotion to Atatiirk's principles and their modernistic understanding has always guided Haldun Dormen. His love for theatre sprang at Robert College and led him to the United States where he completed his arts education at Yale University. After his return to Turkey his journey in the Turkish Theatre started at Kucuk Sahne alongside with Muhsin Ertuğrul and continued in Cep Theatre. The Dormen Theatre which was established in 1955 achieved many initials with Haldun Dormen's leadership until it was closed up in 1972. After the theatre closed Dormen continued his studies which nourished and supported his artistic identity. Dormen started putting on stage plays again with Egemen Bostancı as the producer. He has directed many musicals that marked the period using the accumulations he previously had and also the ones he achieved while he was away from the theatre. In the duration following the musicals, Haldun Dormen re-established the Dormen Theatre. Haidun Dormen, preserving his principles and with his understanding of theatre throughout his art life, have carried the Dormen Theatre to a very privileged place in Turkish theatre. Dormen has put on stage over hundred plays. Further to his identities as a director and an actor, his educator skills has lead Dormen Theatre to gain a school identity where many valuable players have been educated, for he has given chances to the younger ones and have always shared his gains as a person of arts. Apart from Haldun Dormen's personal characteristics, his intellectual and modern profile as an artist, when thought his modernistic and educative identities, cause him to be an important `man of theatre` for the Turkish Theatre. VIII