Küreselleşme sürecinde ekonomik krizler ve döviz kuru politikaları (Türkiye örneği)

Abstract

ÖZET 1980'li ve özellikle 1990'lı yıllardan itibaren uluslararası fınansal piyasalarda önemli gelişmeler yaşanmaktadır. Küreselleşme olgusu ve fınansal piyasaların hızla bütünleşmesi ile birlikte, yaşadığımız dünya her açıdan giderek küçülmeye başlamıştır. Küreselleşme ve Finansal piyasalardaki gelişmeler doğrultusunda özellikle gelişmekte olan ülkeler bir çok ekonomik krizle karşı karşıya kalmışlardır. Bu çalışmanın amacı, 1990'li yıllarda dünyanın farklı bölgelerinde yaşanan ve diğer ülkelere de yansıyan ekonomik krizlerin döviz kuru politikaları perspektifinde incelenmesidir. 1994' de Meksika ile başlayıp 1997'de Güneydoğu Asya, 1998'de Rusya, 2000'li yılların başında Arjantin ve nihayet 1994, 2000 ve 2001 yıllarında Türkiye ile devam eden ekonomik krizler serisinin pek çok sebebi vardır ve bazı krizler diğerlerini tetiklemiştir. Bununla beraber, ekonomik krizlerin doğmasında ve/veya derinleşmesinde ilgili ülkelerin ekonomilerindeki yapısal sorunlar ve izlenen para, maliye ve döviz kuru politikaları da önemli rol oynamıştır. Türkiye'de 1980 sonrasında uygulanan politikalarla ithalat ve ihracat serbestleştirilerek, Türk ekonomisinin dışa daha açık ve uluslararası piyasalarda rekabet edebilir bir yapıya kavuşturulması amaçlanmıştır. Bu süreçte kambiyo rejiminde de önemli değişiklikler yapılarak dış fınansal serbestleşme alanında da büyük mesafeler kaydedilmiştir. Ancak, Türkiye ekonomisinde dışa açılım ve liberalleşeme sürecinde ekonomik krizlerle de karşılaşılmıştır. Bu çalışmada, Türkiye'nin 1990'lı yıllardan sonra yaşadığı ekonomik krizlerin gelişimi ve nedenleri incelenerek, kriz öncesi ve sonrasında uygulanan döviz kuru politikaları değerlendirilmiştir. Bu bağlamda, belli başlı öncü göstergelerin yanısıra finans piyasalarındaki baskının derecesini ölçen `Finansal Baskı Endeksi` kullanılarak ekonomik krizlerin ortaya çıkış nedenleri ve sonuçları değerlendirilmeye çalışılmıştır.

ABSTRACT From 1980 and especially 1990, significant development has been seen in international financial market. The fact of giobaiizm and rapid connection of financial market the world has begun to become smaller. Through giobaiizm and development of markets, especially developing countries has come across lots of economic crisis. The aim of this study is to be examined in thi perspective of economic crisis of exchange rate policy which has been seen in different parts of the world and reflected to the other countries. There are so many reasons of the series of economic crisis which has begun in Mexico in 1994 and has continued in Southeast Asia in 1997, in Russia in 1998, in Argentina at the beginning of 2000's and in the end in Turkey in 1994, 2000 and 2001 and some crisis has effected the others. In addition to this, the exchange rate policy and financial, the structural problems and following money in economics of related countries has played an important role in arising and developing of economic crisis. It is aimed to unite a struct which makes Turkish economic more open and to compete in the financial markets by liberalization the export and import with the help of politics which has been used in Turkey after 198Q's. In this period by being done significant changes in foreign exchange regime, important developments have been seen in the area of outside Financial liberalization. But some economic crisis have occured in economy of Turkey in the period of liberalism. In this study, the Exchange rate policy which has been used before and after crisis has been assessed by examing the reasons and developments of economic crisis of Turkey after 1990's. According to this, besides the significant indicators, it has been tried to assess the result and the reasons of crising of economic crisis by using `Financial Pressure Index` which measure the degree of pressure of finans markets.