Türk Siyasal yaşamında Milli Görüş hareketi çerçevesinde Adalet ve Kalkınma Partisi`nin değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET İslam, sosyal içeriğinin yanı sıra, bireyin özel hayatından, siyasal ye kültürel alana kadar uzanan bir ideolojiyi de içine alan bir dindir. Bu çalışmada, İslam'ın sosyal ve kültürel boyutu İslamiyet olarak adlandırılırken, siyasal yönü İslamcı İdeoloji veya Siyasal İslam olarak tanımlanmıştır. Siyasal İslam, Türk siyasal hayatının her döneminde varlığını sürdürmekle birlikte, özellikle çok partili siyasal süreçte ivme kazanmıştır. Türkiye'de çok partili siyasal süreçte Siyasal İslam'm temsilcisi Milli Görüş Hareketi'dir. 14 Ağustos 2001 târihinde kurulmuş olan ve 3 Kasım 2002 seçimlerinden büyük bir zaferle çıkan Adalet ve Kalkınma Partişi'nin (AK Parti) kurucuları ve önde gelenlerinin büyük çoğunluğu Milli Görüş Hareketinden gelmektedir. Bu sebeple günümüzde, bu partinin kimliğinin belirlenmesi ve İslamcılığa ilişkin düşüncelerinin anlaşılması üzerine tartışmalar devam etmektedir. Çalışmanın ilk bölümünde, İslamiyet ve Siyasal İslam tanımlanmış, Siyasal İslam'm oluşum ve gelişim süreci irdelenmiştir. Daha sonra Siyasal İslam'm Osmanlı İmparatorluğu'nda ve Türkiye Cumhuriyeti'ndeki yeri ve önemi açıklanmış, bu süreçte Milli Görüş Hareketi ve bu hareketin siyasal temsilcileri olan Milli Nizam Partisi (MNP), Milli Selamet Partisi (MSP), Refah Partisi (RP), Fazilet Partisi (FP) ve Saadet Partisi (SP) incelenmiştir. Son olarak, Adalet ve Kalkınma Partişi'nin oluşum ve gelişim süreci incelenmiş ve parti, Milli Görüş Hareketi'nin ilkeleri ve politikaları ile karşdaştırılmıştır. Bu anlamda Adalet ve Kalkınma Partişi'nin kimliği tanımlanmaya çalışılırken, siyasal yelpazedeki yerinin de tespit edilmesi amaçlanmıştır.Bu çalışmada Adalet ve Kalkınma Partisi'nin, Milli Görüş Hareketi'nden farklı olduğu vurgulanmakla birlikte, dini değerlere verdiği önem belirtilmiş ve partinin Türk siyasal hayatında merkez-çevre çatışmasında çevrenin temsilcisi olduğu, bu bağlamda siyasal yelpazenin merkez sağını yeniden biçimlendirdiği savunulmuştur. VI

ABSTRACT Islam is religion that reach individual private life, as well as politicial and cultural space together with including ideology of content of the social. At this work, Islam's social and cultural dimension is named Islamism, it's politicial direction is defined Islamic Ideology or Politicial Islam. Politicial Islam carry on its existence at every era of Turk political life and especially gain acceleration in multiparty politicial process. In Turkey, representative of the Politicial Islam is The Movement of National idea in multiparty politicial process. Established at August of 14th in 2001 and ascend with a big victory in election at November of 3rd in 2003 that is founder of Justice and Development Party and majority of its significant politicians come from The Movement of National Idea. Therefore, today arguments of determinig this party's identification and understanding about idea of the Pan-islam is continued. At first part of the work, Islamism and Politicial Islam is defined, formation and development process of Politicial Islam is examined. Afterwards, position and importance of Politicial Islam in the Ottoman Empire and the Republic of Turkey is explained, at this process The Movement of National Idea and National Order Party (MNP), National Salvation Party(MSP), Welfare Party(RP), Virtue Party(FP) and Felicity Party(SP) that are this movement's politicial representatives are examined. In conclusion, process of formation and development of Justice and Development Party is examined and party is compared with principles and politics of The Movement of National Idea. From this point of view, while trying to define Justice and Development Party's identification, also intend to fix the position of politics. vnAt this work, emphasized that differences between Justice and Development Party and The Movement of National Idea, stated importance about values of religious and advocated representative of the environment in conflict centre and environment. At this bunch, The Movement of National idea advocated giving shape to central right in the political scale. VHI