Hilmi Ziya Ülken`de din felsefesi

Abstract

Bu çalısmada çagdas Türkiye Cumhuriyeti'nde felsefe, sosyoloji, psikoloji,antropoloji gibi sosyal bilimlerin hemen her alanında eserler yazan ve felsefe zeminininolusmasında en önemli yeri isgal eden Ord. Prof. Dr. Hilmi Ziya Ülken'in Dinfelsefesinin temel konuları (varlık, Tanrı, Tanrı-Âlem iliskisi, Tanrı-insan iliskisi vb.)hakkındaki görüslerini ortaya çıkarmayı amaçladık.Giris bölümde Ülken'in Din felsefesinin dayandıgı temel fikirlerini, felsefeanlayısını ve metodunu ele aldık. Böylece Ülken'in, sistem kuran ve sistemiyle tutarlı birsekilde düsüncelerini ortaya koyan bir filozof oldugunu gördük.Birinci bölümde Ülken'in varlık ve Tanrı anlayısını inceledik. Burada onun, somutvarlıgı ele aldıgını, varlıgın soyut olarak alınmasının yanlıs oldugunu; olussuz varlık,varlıksız olus düsünülemeyecegini, sonsuz varlıgın ise bilinemeyecegini öne sürdügünügördük.kinci bölümde Tanrı-Âlem iliskisi baglamıda yaratma ve yaratmanın mahiyetinedair görüslerini inceledik. Burada Ülken'in yaratmayı diktomiler baglamında aldıgını,yaratmanın mahiyetini de Kriz ve ritimlerle, olus ve evrimle açıkladıgını tespit ettik.Üçüncü bölümde Tanrı-nsan iliskisini ele aldık. Burada onun konuya bilinçfenomenolojisiyle girdigini, insan ve insanlıgın bilinç gelisimini tasvir ederek degerlerin(bilgi, sanat, ahlâk, din gibi) ortaya çıkısını izah ettigini ve yine bilinç fikrine dayanarakzaman ve hürriyeti açıkladıgını gördük.Dördüncü bölümde din ve dinin mahiyeti, Tanrı'nın varlıgı ve iman konularını elealdık. Ülken'in, din alanının bilgi sahası degil, iman sahası olarak gördügünü; Tanrı'nınvarlıgını dogrudan virtüel sezgi ile kavradıgımızı, Tanrının varlıgını ispatlama ya dayok sayma gayretlerinin bosuna oldugunu düsündügünü gördük.Sonuç olarak saglam temellere dayanan orijinal ve yeni bir sistem önerdiginidüsünen Ülkenin, bu sistemde felsefe, din ve bilimin alanlarını ayırdıgını, bunlardanherhangi biriyle digerinin kurulamayacagını, ama gerçek felsefe, gerçek bilim ve gerçekdinin birbirini destekledigi düsüncesinde oldugunu gördük.

This study aims to identify the opinions of Hilmi Ziya Ülken who built up afundamental base in sociology, psychology anthropology, and is one of the cornerstonesin the mentioned area in the modern Turkish Republic. His opinions were determined interms of fundamental topics of philosophy of religion such as; being, God, God-universerelation, God-man relation.In introduction part, Ülken?s basic ideas, philosophical mentality and hisphilosophical methods were treated in terms of his philosophy of religion. Thus, it wasrecorded that Ülken is a philosopher who established his own system and reflected hisideas consistently through this system.In the first part, Ülken?s conception of man and Creator was examined. It wasfound that he discussed the concrete being and refused to threat the abstract being.Additionaly, he claimed that being cannot be thought without existence or vice versa andthe impossibility of knowing the absolutely infinite being.In the second part, Ülken?s ideas of creation and the nature of creation wereinvestigated in God-universe context. Here, it was noticed that Ülken explained creationin terms of dictums and treated the nature of creation in terms of crisis, rhythm,existence and evolution.In the third part, God-man relation was examined. He discussed the task withconsciousness of phenomenology. He actually describes the development of humanconsciousness and the emergent of values such as knowledge, art, morals, religion and soon and he explains time and liberty in terms of phenomenological consciousness.In the fourth part, the nature of religion, existence of God and faith werediscussed. It was found that Ülken advocated religion area not as information area butfaith area. Additionaly, Ülken claimed that man grasps the spiritual existence of Godthrough virtual intuition and the efforts of denying or proving the spiritual existence ofGod are in vain.As a result, Ülken proposed a new original system based on strong basis. In hissystem he divides philosophy, religion and science into different areas and claimed thatthese cannot be connected to one another to establish one of them. But he also discussedthat true philosophy, true science and true religion assist each other.