Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi açısından vergilendirme süreci

Abstract

Çalışmanın amacı, vergilendirme sürecine ilişkin vergi usûl hukuku ve kamu icra hukukunda yer alan düzenlemelerin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile uyumluluğunu tartışmaktır. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile vergi hukuku arasındaki ilişki kurulurken de Sözleşme'de yer alan haklar çerçevesinde konu değerlendirilmiştir. Bu sebeple çalışma kapsamında, mülkiyet hakkına, özel yaşama saygı hakkına, ayrımcılığa uğramama hakkına, suç ve cezalarda kanunîlik ilkesine, aynı suçtan dolayı iki kez yargılanmama hakkına, adlî hata halinde tazminat hakkına, borçtan dolayı özgürlüğünden yoksun bırakılma yasağına ve serbest dolaşım özgürlüğüne yer verilmiştir.Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi iç hukuk bakımından bağlayıcı bir kaynak olmakla birlikte mahkemeler için de doğrudan uygulanabilir nitelik taşımaktadır. Bu doğrultuda mahkemeler, kararlarında da Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nden ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarından destek ölçü norm olarak yararlanmaktadır. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, vergilendirme alanında devletlerin geniş takdir yetkisini kabul etmektedir. Ancak bu takdir yetkisini kullanırken hukuka uygun, kamu yararı amacıyla ve ölçülü şekilde kullanması gerekmektedir. Vergi hukuku açısından Sözleşme'de yer alan mülkiyet hakkına, özel yaşama saygı hakkına ve suç ve cezalarda kanunîlik ilkesine ilişkin karşılaşılan problemler ise genellikle ölçüsüz uygulamalar noktasında olmaktadır. İki vergi yükümlüsü arasında yapılan farklı muamelenin haklı bir neden dayanması da ayrımcılığa uğramama hakkının ihlâl edilmemesi açısından önemlidir.Bu kapsamda çalışmanın birinci bölümünde, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin iç hukukta uygulanabilirliği ve kaynak değerine yer verilmektedir. İkinci bölümde vergi usûl hukukunda yer alan düzenlemelerin ve uygulamaların, üçüncü bölümde ise kamu icra hukukundaki düzenlemelerin ve uygulamaların Sözleşme ile uyumluluğu tartışılmaktadır.Anahtar Kelimeler: Vergi, İnsan Hakları, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Vergilendirme Süreci, Vergilendirme İşlemleri, Tahsil İşlemleri.

The purpose of this work is to discuss the compatibility of the regulations on tax process law and public enforcement law with the European Convention on Human Rights. The relationship between European Convention on Human Rights and tax law is evaluated within the scope of fundemental rights mentioned in the convention. In this context; right of property, private life, prohibition of discrimination, legality of crimes and punishments, non bis in idem principle, right to a compensation in case of legal errors, prohibition of imprisonment because of debts and freedom of travel are the primary topics of this work.European Convention on Human Rights is both a binding source of domestic law and directly applicable by courts. In this context courts use European Convention on Human Rights and decisions of the European Court of Human Rights as a supportive measure norm. European Court of Human Rights accepts a wide range of discretion for states within the field of taxation. On the other hand states are obliged to use their discretion for common good, lawfully and proportionally. Within the scope of the convention; violations of right of property, privacy of private life and principle of legality arise from disproportionate applications. Different process application for different tax payers is important from the perspective of discrimination; unless it?s based on a just cause.First chapter of this work discusses the applicability of European Convention on Human Rights in domestic law and it?s qualification as a legal source. Second chapter covers the compatibility of tax procedure law regulations and applications, third chapter covers the compatibility of public enforcement law regulations with European Convention on Human Rights.Keywords: Tax, Human Rights, European Convention on Human Rights, Taxation Process, Taxation Transactions, Revenue Process.