Kutbeddin Râzî`de kavramlar mantığı

Abstract

Ondördüncü yüzyılın önemli mantık âlimi ve filozoflarından biri olan Kutbeddin Râzî, Mantık alanında ortaya koyduğu eserler ile klasik İslâm mantık geleneğini sürdürmüştür. Bununla birlikte Râzî, Mantık ilminin tartışmalı konuları arasında yer alan tasavvur ve tanım konularına getirdiği açıklamalar ile bu alanda önemli bir yer edinmiştir.?Kutbeddin Râzî'de Kavramlar Mantığı? adlı bu çalışmamız, bugüne kadar çalışılmamış bir konu olarak, Râzî'nin Kavramlar Mantığını ortaya koymayı hedeflemektedir. İki ana bölümden oluşan bu tez çalışmasının Birinci Bölümü, Râzî'nin Kavramlar Mantığının anlaşılmasına yönelik bir ön hazırlık bağlamında, Terim ve Kavram konusunu, bunların çeşitleri ve ilişkileri ile birlikte ele almaktadır. Bu konularla ilgili olarak, Râzî'nin, klasik İslâm mantığının tesirinde kaldığını söylemek mümkündür.İkinci Bölüm, Râzî'nin Kavramlar Mantığının diğer basamağı olan Beş Tümel ve hedeflenen bir sonuç olarak Tanım konularını ele almaktadır. Râzî'nin ihtilaflı olan bu konulara getirdiği açıklamalar, kendisini Mantık ilmi içerisinde özgün ve önemli bir konuma taşımaktadır.Sonuç kısmında ise, Râzî'nin ortaya koyduğu açıklamalar ışığında, onun Kavram anlayışı sunulmaktadır.Anahtar Kelimeler: Kutbeddin Râzî, Terim, Kavram, Beş Tümel, Tanım, Kavramlar Mantığı.

Qutb al-Din al-Razi, one of the prominent logic scholars and philosophers of the 14th century, perpetuated the classical Islamic Logic tradition with his pieces in Logic. In addition, he took a valuable place in Logic with his explanations on ?concept? and ?definition? which are controversial issues in Logic.The present study titled ?Qutb al-Din al-Razi?s Logic of Concepts? as an unstudied subject aims to present how Qutb al-Din al-Razi examined the logic of concepts. Chapter I examines issues of ?term? and ?concept,? their types and their relations to each other as a preparatory work in order to understand Razi?s logic of concepts. It is possible to say that Razi was influenced by classical Islamic logic.Chapter II analyzes the issues of ?Five Universes? as another step of the logic of concepts and of ?Definition? as an objective result in Razi?s Logic of Concepts. Razi?s explanations on controversial issues carry him into a precious and unique status in Logic.In conclusion, his understanding of concept is stated in the light of his explanations.Keywords: Qutb al-Din al-Razi, Term, Concept, Five Universes, Definition, Logic of Concepts.