AHP tabanlı ağırlıklandırılmış bulanık hedef programlama tekniği ve bir üretim işletmesi uygulaması

Abstract

Günümüzde meydana gelen teknolojik gelişmeler beraberinde birçok ihtiyacı da getirmektedir. Firmalar hem bu ihtiyaçları karşılamak hem de teknolojik gelişimlere ayak uydurabilmek için sürekli arayış içindedirler. Birçok sektör için, hem piyasadaki ihtiyaçlara cevap vermek hem de ihtiyaç duyduğu malzemeyi ya da ürünü elde etmesi, çözmesi gereken sorunlardan birkaçıdır. Bu noktadan hareketle firmaların üretim planlaması, ihtiyaçların artması ve ürün yelpazesinin çoğalması durumunda daha da önemli bir hal alırken bu durum birçok firma için büyük sorun oluşturmaktadır. Firmalar bu sorunun üstesinden gelebilmek için birçok yönteme başvurmaktadır. Günümüzde bu sorunların çözümü için kullanılan çok sayıda teknik bulunmakla birlikte bu teknikler farklı yaklaşımlarla kullanılabilmektedir. Çokça kullanılan bu tekniklerden biri de karar vericilere birden fazla hedefi gerçekleştirme imkanı veren Bulanık Hedef Programlama (BHP)'dir. Bu çalışmada İzmir ilinde ofis ve kırtasiye malzemeleri üretimi yapan bir firmanın bir aylık üretiminin planlaması amaçlanmıştır. Planlaması yapılan sekiz ürün toplam yirmi dokuz farklı süreçten geçmektedir. Üretim planlaması için Tiwari, Dharmar ve Rao'nun toplamsal model yaklaşımından faydalanılmış, hedefler hem klasik AnalyticHierarchyProcess (AHP) hem de Bulanık AnalyticHierarchyProcess (BAHP) ile ağırlıklandırılmıştır. Firma yönetiminin ürünlerin üretimine ilişkin değerlendirmeleri sonucu hedeflere ağırlıklar atanmış olup bu ağırlıklar AHP ile tespit edilmiştir. Sonucun gerçek yaşama daha uygun olması düşüncesiyle ağırlıklandırma işlemi BAHP ile de hesaplanmıştır. Oluşturulan modelin dördü doğrusal diğer dördü de tamsayılı olmak üzere toplam sekiz farklı çözüm elde edilmiştir. Her iki grupta da öncelikle Doğrusal Programlama (DP) ile çözüm yapılmış, oluşan çözümler ışığında hedefler firma tarafından güncellenmiştir. Güncellenen hedefler sırasıyla, Eşit Ağırlıklı Bulanık Hedef Programlama (EABHP), AHP ile Ağırlıklandırılmış Bulanık Hedef Programlama ve Bulanık AHP ile Ağırlıklandırılmış Bulanık Hedef Programlama teknikleriyle çözülmüştür. İlk dört grup DS For Windows (DSFW) paket programında diğer grup ise MATLAB paket programı yardımıyla çözülmüş ve bütün çözümler tablolar ile gösterilerek karşılaştırılmıştır. Çalışmanın sonunda firma yönetimine, üretim planlaması ile ilgili yapılması gerekenler sunulmuş ve bazı tavsiyelerde bulunulmuştur.

Nowadays, technological developments have brought a great deal of needs. The firms are in search of both meeting their needs and keeping up with technological developments. For many sectors, both meeting the needs and obtaining materials or products, which are needed, are several of the problems to be solved. In this context, while production planning of the firms has become yet more important in the case of increasing the needs and product range, this situation presents a great challenge for manyfirms. The firms also try several methods to overcomet his problem. Nowadays, there are numerous techniques usedf or the solutions of these problems. Besides, these techniques can be used with different approaches. One of these techniques is Fuzzy Goal Programming (FGP) which enables decision makers to achieve more than one goal. By using this technique, the aim of this study is to plan monthly production of a firm which produce so fficeequipment in İzmir. Eight products, whose plans were done, pass through 29 different processes in total. Additive model approach byTiwari, Dharmar and Rao was used for the production planning, and he goals were weighted with both analytic Hierarchy Process (AHP) and Fuzzy Analytic Hierarchy Process (FAHP). After the firm had evaluated the production, the weights were assigned to goals and these weights were determined through AHP. Besides, in order to make the result more convenient to real life, the weights were also calculated through FAHP. In total, eight different solutions were obtained. Four of generated model were linear and the others were integer. In both groups, Linear Programming (LP) was primarily used for solution. And, in the light of the solutions, the goals have been updated by the firm. The updated goals were solved by the techniques of FuzzyGoal Programming (FGP), of Fuzzy Goal Programming weighted with AHP, and of Fuzzy Goal Programming weightedwithFuzzy AHP, respectively. The first four groups were solved by using DS For Windows (DSFW) package programme, and the others were solved by using MATLAB. And, all of the solutions were compared throughtables. At the end of the study, what needs to be done related to production planning was presented to the firm and some advices also were offered.