Liman merkezli lojistik: Ege bölgesi için bir değerlendirme

Abstract

Uluslararası ticaretin artmasıyla birlikte firmalar konumlarını koruyabilmek için üretimlerini kaliteli ve ekonomik olarak gerçekleştirme, son tüketiciye olan maliyetleri düşürebilme ve piyasada istenilen zamanda hazır bulunabilme arayışı içine girmişlerdir. Küresel ticaret aynı zamanda ülkelerin ekonomik olarak büyümesine ve toplumun refahına da katkı sağlamaktadır. Bu nedenlerle küresel ticaretin en önemli elemanlarından olan lojistik, hem ülkeler hem de firmalar için rekabet aracı olarak kullanılmaktadır.Küresel ticarette, taşıma hacminin yüksekliği ve ekonomikliği nedeniyle deniz taşımacılığı tercih edilmektedir. Bu da deniz taşımacılığının vazgeçilmez bir unsuru ve ülkerin giriş kapısı olan limanların önemini artırmakta, limanların kulanım amaçlarını geliştirmektedir. Dünyada birçok ülkede limanların rolü, lojistik merkez olarak değişim göstermiş, limanların verimlilği artmıştır. Liman merkezli lojistik faaliyetleri kapsamında limanlarda mallar depolanmakta, katma değerli lojistik hizmetler sunulmakta ve dağıtım buralardan yapılmaktadır. Ayrıca, küresel taşımacılıktaki yeri nedeniyle, bazı firmaların tedarik zincirinin merkezi olarak limanı kullandığı veya tedarik zincirlerinin önemli bir halkasını limanlarda oluşturduğu görülmektedir. Bu nedenlerle limanlar temel liman hizmetlerinin yanı sıra bünyesinde birçok lojistik faaliyeti uygulamaktadır. Özellikle İngiltere ve ABD ile diğer gelişmiş ülkelerde limanlar birer lojistik merkez ve hatta ticaret merkezi olarak işletilmektedir. Bu uygulamalar kapsamında ortaya çıkan yeni bir kavram olan `Liman Merkezli Lojistik` ile ürünlerin liman sahasında veya yakınında antrepolarda depolanması, bu antrepolarda katma değerli hizmetler sunulması ve dağıtımın buralardan yapılması faaliyetleri gerçekleştirilmektedir. Liman Merkezli Lojistik uygulaması ile limanlar, firmalar ve toplumlar; maliyet avantajı, daha hızlı bir tedarik zinciri yapısı, CO² emisyonunu azalması ve kentsel sıkışıklık gibi birçok konuda faydalar sağlamaktadır. Bazı ülkeler Liman Merkezli Lojistik kavramını kullanmasalar da uygulamalarının bu kavram ile örtüştüğü görülmektedir. Türkiye'de de benzer bir durum söz konusudur. Bu çalışmada, Ege Bölgesi Liman Merkezli Lojistik konsepti çerçevesinde değerlendirilmiştir. Çalışma kapsamında Ege Bölgesinde yer alan limanlarla ve limanların yakın geri sahalarındaki antrepolarla nitel bir araştırma süreci gerçekleştirilmiş, kavram olarak `liman merkezli lojistik` adı verilmese de bazı işletmelerin liman merkezli lojistik faaliyetleri uyguladığı tespit edilmiştir.

With the rise of international trade, companies start to look for a way to keep their production economical and in quality, lower the consumer price and to be available in the market when needed. Global trade contributes countries economical growth and welfare of population. Because of these reasons, one of the main components of global trade, logistic, is used as competition device by both countries and companies. In global trade, sea transportation is preferred due to its transportation volume and economy. Because of sea ports change their purposes of usage. With productive usage, the role of seaports transformed into logistics center. In seaports, goods are stored, value added logistics services are offered, and deliveries are made. In addition, because of their position in global transportation, some companies are using seaport as the center of logistics chain or as one of the chain. For these reasons seaports are holding many logistics activity in addition to basic port services. Especially in UK, USA, and other developed countries, seaport is operated as a logistics center and even as a commercial center. With these practices, Port Centric Logistic, another new concept, came out. Port Centric Logistics includes storing goods in warehouses in or around the ports, offering value added services, and making deliveries from there.With Port Centric Logistics implementation, ports, companies, and people benefit from such things as cost advantage, faster supply chain structure, reduced CO² emission and urban congestion etc. Although some countries including Turkey don't use the term, Port Centric Logistic, their practices match with this concept. In this study, Aegean region is evaluated in Port Centric Logistics concept. During the study, a fieldwork has been carried out in some seaports and close by warehouses in Aegean region, and it is observed that some companies, even if they dont call it this way, are practicing Port Centric Logistic.