Yakın arkadaşlık ilişkisinde minnettarlığın bilişsel, duygusal ve davranışsal göstergeleri

Abstract

Bu araştırmanın amacı en yakın arkadaşın yardım davranışları ile ilgili `değer`, `bedel` ve `içtenlik` algısının, en yakın arkadaşa hissedilen minnettarlık duygusunun ve minnettarlık dışavurum düzeyinin, cinsiyete ve minnettarlık eğilime göre farklılaşıp farklılaşmadığını incelemektir. Bir diğer amaç ise minnettarlık eğiliminin; en yakın arkadaşın yardım davranışlarının `değer`, `bedel` ve `içtenlik` algısı, en yakın arkadaşa yönelik minnettarlık duygusu ve minnettarlık dışavurum düzeyi tarafından yordanıp yordanmadığını test etmektir. Araştırmaya 230'u kadın ve 176'sı erkek olmak üzere toplam 406 kişi katılmıştır. Katılımcılara `Yenilenmiş Minnettarlık, Memnuniyet ve Takdir Ölçeği`, `Minnettarlık Dışavurum Ölçeği`, `Minnettarlığın Bilişsel Değerlendirimi Formu`, `Minnettarlık Sıfat Listesi` ve `Kişisel Bilgi Formu` uygulanmıştır. Çok Değişkenli Varyans Analizi bulguları, en yakın arkadaşın yardım davranışlarının algılanan değer, bedel ve içtenliği, en yakın arkadaşa hissedilen minnettarlık duygusu ve minnettarlık dışavurumu üzerinde cinsiyet ve minnettarlık eğilimi temel etkilerinin anlamlı olduğunu, ancak cinsiyet ve minnettarlık eğiliminin ortak etkisinin anlamlı olmadığını göstermiştir.Hiyerarşik Regresyon Analizi bulguları, en yakın arkadaşın yaptığı yardımların değeri ve içtenliğine yönelik değerlendirmelerin minnettarlık eğilimini pozitif yönde yordarken, yardımların bedeline dair algının ve minnettarlık duygusunun minnettarlık eğilimini yordamadığını göstermektedir. Ayrıca minnettarlık dışavurumundaki artış minnettarlık eğilimindeki artışı yordamaktadır.İçerik analizi bulgularına göre, katılımcılar en yakın arkadaşlarının sağladığı psikolojik destek, maddi destek ve hastalık dönemlerinde verdikleri destek sonrasında minnettarlığı deneyimledikleri gibi, arkadaşlarının sorumluluklarına ortak olmaları ya da kendilik değerlerinde artışı beraberinde getiren olumlu davranışları sonrasında ve en yakın arkadaşın kişilik özelliklerinin de minnettarlığa yol açtığı görülmüştür.Yapılan içerik analizi sonuçlarına göre minnettarlık hissinden sonra verilen tepkiler `sözel dışavurum`, `sözel olmayan dışavurum`, `öteki odaklı dışavurum`, `yardım` ve `diğer` başlıkları ile kategorilendirilmiştir.

The purpose of this study is to investigate whether perceptions of `value`, `cost` and `sincerity` of best friends' helping behaviors, gratitude to best friend and gratitude expression differ in terms of gender and gratitude disposition. Other purpose of the study is to test whether gratitude tendency is predicted by best friends' helping behaviors of perceived `value`, `cost` and `sincerity`, gratitude to best friend and gratitude expression. Study was conducted with 406 participants of 230 women and 176 men. `Gratitude, Resentment and Appreciation Test-Revised`, `Gratitude Expression Scale`, `Gratitude Cognitive Evaluation Form`, `Gratitude Adjective Scale` and `Demographic Information Form` were used. According to Multivariate Analysis of Variance (MANOVA) results gender and gratitude disposition have significant main effects on value, cost and sincerity perception of best friends' helping behaviors, gratitude to best friend and gratitude expression. However, gender and gratitude disposition have no interaction effect on these variables. Results of hierarchical regression analysis indicate that value and sincerity perceptions of best friends' helping behavior predict gratitude disposition, hovewer perception of cost and gratitude emotion do not predict. Moreover, increase in gratitude expression predicts increase in gratitude disposition. According to evaluations of event samples of gratitude, gratitude emerged as a result of psychological, physical or health support from best friend. Moreover, sharing a responsibility, behaviors that serve persons' sense of self by best friend and best friends' personality seems to lead grateful responses. According to content analysis results, responses after gratitude experience categorized as `verbal expression`, `nonverbal expression`, `other-oriented expression`, `helping` and `others`.