İş-aile çatışmasının pozitif psikolojik sermayeye etkisi: Kadın akademisyenler üzerine bir araştırma

Abstract

Günümüzün çalışan bireyleri, yoğun iş yaşamının taleplerini ve aile yaşamının beklentilerini karşılama çabası içerisine girmekte hem iş hem de aile yaşantısının gerektirdiği rolleri yerine getirmekte zorluk çekmekte ve bunların sonucunda iş-aile çatışması yaşamaktadır. İş-aile çatışması yaşanması ise hem birey hem de bireyin ilişki içerisinde olduğu kurumlar açısından çeşitli sorunlar yaratmaktadır.Bireylerin güçlü kişilik özelliklerine ve bu özelliklerin iş performansına yönelik olumlu etkisine odaklanan pozitif psikolojik sermaye ise yönetilebilir ve geliştirilebilir bir olgu olarak örgütlere büyük katkılar sağlamaktadır. Dolayısıyla iş-aile çatışmasının olumsuz sonuçlarının pozitif psikolojik sermaye üzerindeki etkilerinin tespit edilmesi, iş-aile çatışmasının ortadan kaldırılmasına yönelik uygulamaların geliştirilmesi açısından önem taşımaktadır.Bu çalışmanın amacı, kadın akademisyenlerin yaşadığı iş-aile çatışmasının pozitif psikolojik sermayeleri üzerindeki etkisini incelemektir. Bu doğrultuda İzmir devlet üniversitelerinde görev yapan 124 kadın akademisyenle anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Anket, demografik özelliklere ilişkin soru formu, Netemeyer ve arkadaşları (1996) tarafından geliştirilen iş-aile ve aile-iş çatışması olmak üzere iki alt boyuttan oluşan İş-Aile Çatışması Ölçeği ve Luthans ve arkadaşları (2007) tarafından geliştirilen dört alt boyutu bulunan Pozitif Psikolojik Sermaye Ölçeğinden oluşmaktadır.Araştırmadan elde edilen veriler çeşitli istatistik yöntemlerine başvurularak incelenmiş; tanımlayıcı istatistikler, çapraz tablo, t testi ve ANOVA uygulanan demografik değişkenlerin sonuçlarına göre, katılımcıların iş yükü nedeniyle zaman kaynaklı çatışma yaşadığı saptanmıştır.İş-aile çatışmasının pozitif psikolojik sermaye üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla yapılan regresyon analizi sonuçlarına göre, iş-aile çatışmasının pozitif psikolojik sermayenin umut boyutunu etkilediği; diğer boyutlar üzerinde ise anlamlı bir etkisinin bulunmadığı saptanmıştır. Buna göre kadın akademisyenlerin yaşadığı iş-aile çatışması arttıkça umudun arttığı (β =.225); aile-iş çatışması arttıkça umudun azaldığı (β =-.278) tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: İş-Aile Çatışması, Pozitif Psikolojik Sermaye, Kadın Akademisyenler.

Employed individuals of today's world struggle with answering the demands of both intense working life and family life, have difficuilty in fullfilling the requirements of the work and family roles and as a consequences of these, they experience work-family conflict. Experiencing work-family conflict makes difficulties for both individuals and the institutions which they are in connection with.Positive psychological capital, which focuses individuals' strong personality characteristics and the positive impacts of these to job performance, makes a significant contribution to organizations as a manageable and improvable phenomenon. Therefore investigating the effect of work-family conflict on positive psychological capital has a place in developing the practices aimed at eliminating work-family conflict.The aim of this study is to investigate the effect of women academicians' work-family conflict on their positive psychological capitals. In this direction a survey study has been conducted with the participation of 124 women academicians who work in Izmir universities. The survey consists of a questionnaire related to demographic characteristics, Netemeyer and his colleagues' (1996) Work-Family Conflict Scale which consists of two components as work-family and family-work and Luthans and his colleagues' (2007) four components scale of Positive Psychology Capital Scale.The datas obtained from the survey were examined by adopting various statistical methods; according to the demographic variables which were applied by descriptive statistics, crosstab, t test and ANOVA, the results indicate that the participants experience time based conflict due to workload.Regression analysis were used to identify the effect of work-family conflict on positive psychological capital. The results showed that work-family conflict effects hope component of positive psychological capital while having no significant effects on the other components. Accordingly, it was determined that hope increases with the increase of work-family conflict which women academicians experience (β =.225) and hope decreases with the increase of family-work conflict (β =-.278).Keywords: Work-Family Conflict, Positive Psychological Capital, Women Academician