Farklı dişlenme dönemlerinde dental restoratif uygulamaların tükürük akış hızı, pH, tamponlama kapasitesi, nitrik oksit, total antioksidan ve total protein seviyesi üzerine olan etkilerinin değerlendirilmesi

Abstract

Diş çürükleri çocukluk döneminin en yaygın infeksiyöz hastalıklarındandır. Diş çürüklerini önlemek için uygulanan fissür örtücüler, fluorid uygulamaları, oral hijyen uygulamaları ve motivasyon programlarına rağmen, pek çok toplumda hala diş çürükleri meydana gelebilmektedir. Çocuklarda çürük ve antioksidan savunma sistemleri arasında ilişkiyi gösteren çok az sayıda çalışma bulunmakla birlikte longitudonal tarzda yapılmış çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışmada değişik dişlenme dönemlerinde dental restoratif uygulamaların tükürük pH, tamponlama kapasitesi ve tükürük akış hızı, nitrik oksit, total antioksidan, total protein seviyelerine etkileri değerlendirilmiştir.Bu araştırmada, çalışma gurubuna Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Pedodonti A.B.D. Prof. Dr. Cengiz Oktay Kliniği'ne başvuran 3 farklı dişlenme döneminde (süt, karışık ve daimi dişlenme) ve yaşları 5?15 yıl arasında değişen 48 çocuğun (24 erkek, 24 kız) 193 adet süt ve 102 adet daimi diş dahil edilmiştir. Kontrol grubu olarak ise aynı dişlenme dönemlerine sahip çürüksüz ve restorasyonsuz dişleri olan hastalar seçilmiştir. Çalışmaya dâhil edilen tüm çocuk hastaların ebeveynlerine çalışmanın amacı ve yöntemi hakkında bilgi verilmiş ve imzalı onayları alınmıştır. Araştırma kapsamına alınan çocukların klinik ve radyolojik muayeneleri yapılmıştır. Süt dişleri için restoratif materyal olarak kompomer, daimi dişler için ise kompozit rezin kullanılırken karışık ve daimi dişlenme dönemindeki hastaların daimi 1. ve/veya 2. büyük azı dişlerine koruyucu amaçlı olarak pit ve fissür örtücü yapılmıştır. Çalışmaya dâhil edilen tüm çocuklardan uyarılmış tükürük örnekleri kahvaltıdan 2 saat sonra, hastalar ünit koltuğunda dik ve rahat bir şekilde oturur pozisyondayken alınmıştır. Çalışmada elde edilen veriler SPSS 16.0 paket programı kullanılarak değerlendirilmiştir. Farklı dişlenme dönemlerindeki çalışma ve kontrol hastalarının zamana bağlı olarak değerlendirilmesinde çoklu karşılaştırmalı varyans analizi kullanılmış, farklılığın hangi değişkenden kaynaklandığını tespit etmek için ise Duncan çoklu karşılaştırma testi kullanılmıştır.Çalışmamızın sonuçlarına göre, incelenen restoratif materyaller arasında tüm değerlendirme kriterleri bakımından istatistiksel olarak farklılığın olmadığı tespit edilmiştir. Çocukların OHİ-S, Pİ ve Gİ değerlerinde her üç dişlenme döneminde zaman periyotları boyunca istatistiksel olarak anlamlı azalma meydana gelmiştir. Tükürük akış hızında zamana göre meydana gelen değişiklikler cinsiyete göre farklılık göstermemiştir ancak 5 farklı zamanda ölçülen değerlerin post-hoc Duncan testi ile değerlendirilmesi sonucunda her ölçüm döneminde istatistiksel olarak önemli artışlar tespit edilmiştir. Takip süresi boyunca pH değerlerlerinde istatistiksel olarak önemli farklılık tespit edilmiş ancak cinsiyetler arasında fark bulunmamıştır. Tedavi öncesinde tespit edilen TTK'da, çürük tedavi edildikten sonraki ölçüm yapılan tüm zamanlarda önemli oranda artış gözlenmiştir. Çalışma gurubunda tedavi öncesi elde edilen NO ve TA seviyelerinin kontrol gurubuna kıyasla önemli oranda yüksek olduğu gözlenmiş ancak tedaviden sonra ölçüm yapılan her bir zaman diliminde bu değerlerde kontrol gurubuna kıyasla istatistiksel olarak önemli oranda azalma olduğu gözlenmiştir. Duncan testi NO farklılığının süt ve karışık dişlenme dönemleri ile süt ve daimi dişlenme dönemleri arasında olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte karışık ve daimi dişlenme dönemlerinde ölçülen NO seviyelerinde ise önemli bir farklılık tespit edilmemiştir.Anahtar kelimeler: Tükürük, çürük, tükürük akış hızı, tamponlama kapasitesi, pH, total protein, total antioksidan, nitrik oksit, oral hijyen.

Dental caries is one of the most common infectious diseases in the childhood. Despite of fissure sealants, fluoride applications, oral hygiene practices and motivational programs applied to prevent tooth decay, tooth decay may be occur in the many community still. There were very few studies showing the relationship between the antioxidant defense system and caries in children, there was no studies longitudinal manner. In this study, dental restorative practices in different dentition of were assessed to effect salivary flow rate, pH, buffering capacity, nitric oxide, total antioxidant effects, and total protein levels.In this study, 193 primary and 102 permanent teeth from 48 children (24m, 24f) in primary, mixed and permanent dentition aged from 5 to 15 years who referred to the Prof. Dr. Cengiz Oktay Clinic of the Faculty of Dentistry, Department of Pedodontics in Atatürk University, were selected as the study group.As control group, patient with noncarious and without restoration in same dentition were chosen. Parents of all patients included in the study informed to about the purpose and method of study and signed consent was obtained. Clinical and radiological examinations of children in the research were performed. While compomer resin as a restorative material for primary teeth and composite resin for permanent teeth were used; pit and fissure sealants were made to permanent 1st and/or 2 nd molar of patients in mixed and permanent dentition for the protective purposes. Stimulated saliva samples were taken from all children included in this study two hours after breakfast when the patients a comfortable upright sitting position in the unit chair. Obtained data in this study were analyzed using SPSS 16.0 software package. To evaluate depending on time of the study and control patients in different dentition time comparative multiple variance analysis was used, to determine differences which is caused by variables Duncan multiple comparison test was used.According to the results of our study, it was no found statistically significant differences among the restorative materials in terms of all evaluation criteria. Statistically significant reduction has occurred in OHİ-S, Pİ and Gİ values of children for all three periods of dentition. Salivary flow rate changes that occur over time did not vary according to sex however, statistically significant increases were found in each measurement period when measured values at five different time evaluated with post-hoc Duncan test. Statistically significant differences were detected among PH value during the period of follow-up, but there were no differences between the sexes. In detected TTK before treatment significant increase was at all times after treatment. Obtained TA and NO levels in the study group before treatment were significantly observed higher than the control group however measurement of this value in each time period after treatment was observed statistically significant decrease compared to the control group. Duncan test showed NO differences between milk and mixed dentition and between milk and permanent dentition. However, a significant difference was no detected in NO levels measured mixed and permanent dentition.Keywords: Salivary, decay, salivary flow rate, pH, buffering capacity, nitric oxide, total antioxidant, total protein, oral hygen