Duygu farkındalığı ve duygu mitlerine yönelik ölçüm araçlarının ve duygu düzenlemeye yönelik bütünsel bir müdahale programının geliştirilmesi: Bir ön değerlendirme

Abstract

İki aşamadan oluşan bu çalışmanın ilk aşamasında duygu düzenleme konusunda önemli bir yeri olan duygu farkındalığı (Duygu Farkındalığı Anketi: DFA) ve duygu mitlerini (Duygu Mitleri Anketi: DMA) değerlendirmeye yönelik iki ölçüm aracının geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi hedeflenmiştir. Çevirim içi veri toplama yöntemiyle çalışmaya katılan 421 kişiden çalışmada yer alan duygu farkındalığı, duygu mitleri, duygu düzenleme, aleksitimi, psikolojik esneklik ve kişilik özelliklerini değerlendirmeye yönelik ölçüm araçlarını doldurmaları istenmiştir. Araştırma kapsamında geliştirilen DFA ve DMA için açımlayıcı faktör analizi yapılmıştır. DFA'nın 2 faktörlü bir yapıya sahip olduğu belirlenmiştir: olumlu duygulanım ve olumsuz duygulanım. DMA'nın ise tek faktörlü bir yapıda olduğu görülmüştür. Her iki ölçüm aracının ölçüt bağıntılı geçerliği ve eş zaman geçerliği diğer araçlarla ilişkisine bakılarak test edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre her iki ölçüm aracının da geçerli ve güvenilir olduğu belirlenmiştir. Araştırmanın ikinci aşamasında ise duygu düzenlemeye yönelik bütünsel bir müdahale programı olan Bütünsel Duygu Düzenleme Eğitim Programı (B-DEP) geliştirilmiş; ardından, her grupta 7 öğrencinin yer aldığı ön-test, son-test kontrol gruplu bir araştırma deseninde programın etkisine yönelik bir ön değerlendirme yapılmıştır. B-DEP duyguları tanıma, olumsuz duygularla baş etme, olumlu duyguları arttırmaya yönelik çeşitli yöntemlerin uygulamasını içeren 5 oturumluk bir müdahale programıdır. Tüm katılımcılar uygulamalardan önce ve sonra duygu farkındalığı, duygu mitleri, duygu düzenleme güçlüğü ve psikolojik iyi oluşu değerlendiren ölçüm araçlarını doldurmuşlardır. Gruplar arası karşılaştırma analizlerinde sadece duygu mitlerinde anlamlı farklılık olduğu görülmüştür. Çalışma bulguları duygu farkındalığı, duygu düzenleme ve duygulara dair yanlı inanışların psikolojik iyi oluşa etkisiyle ilgili alanyazın çerçevesinde ele alınarak yorumlanmıştır.Anahtar Kelimeler: Duygu Farkındalığı, Duygu Mitleri, Bütünsel Duygu Düzenleme Eğitim Programı, Duygu Düzenleme, Psikolojik İyi Oluş.

In this study composed of two phases. the aim of the first study is to develop and examine psychometric properties of two instrument tools about emotion regulation which assess emotion awareness (Emotion Awareness Questionnaire: DFA) and emotion myths (Emotion Myths Questionnaire: DMA) By using the online data collection method, 421 community adults participated into the study and complete the instrument tools which evaluate emotion awareness, emotion myths, emotion regulation, alexithymia, psychological flexibility and personality traits. Exploratory factor analysis for DFA and DMA was conducted. It was found that DFA has a 2-factor structure: positive affect and negative affect, while DMA has single factor structure. Criterion and concurrent validity were tested for both instruments with help of some other relevant measures and the results of the analyses indicated that both measurement tools are valid and reliable. In the second study, Integrative Intervention Program for Emotion Regulation (I-PER) was first developed and then, a preliminary examination on its effect was conducted in a pre-post test control group research design where there were 7 people in each groups. I-PER is a 5-session intervention program involving various methods to recognize emotions, cope with negative emotions and increase positive emotions. Participants completed instrument tools assessing emotion awareness, emotion myths, emotion regulation difficulty and psychological well-being before and after intervention. The results of group comparisons showed that there was only a significant difference among the groups in the belief of emotion myths. The findings of the study were interpreted in the light of the literature on emotion awareness, emotion regulation and emotion myths on psychological well-being.Keywords: Emotion Awareness, Emotion Myths, Integrative Emotion Regulation Training Program, Emotion Regulation, Psychological Well-Being.