Kadın temsiline eleştirel bir bakış: Türkiye`deki kadın müzeleri

Abstract

Türkiye'de müzecilik çalışmalarına yeni bir bakış açısı sunan kadın müzeleri dünyadaki gelişimiyle de eş değer olarak kadın tarihinin ve temsilinin önemli bir bölümünü teşkil eder. Günümüze kadar süregelen geleneksel modelde müzecilik anlayışına alternatif pratikler sunan dünyadaki kadın müzeleri, Türkiye'de de yapısal ve içeriksel olarak çeşitlilik gösterir. İçerik bakımından zengin bir çalışma konseptine sahip olan dünyadaki kadın müzeleri, çalışmalarını teorik bir arka plana dayandırmaya özellikle önem gösterirler.Kadın müzeleri, ideolojik olarak feminist eleştirel bir yaklaşımda bulunmalarının yanı sıra, küratöryal uygulamalarında da yeni müzebilim öğelerine sıkça başvurur. Kadın müzelerinin söylem zenginliği yaratma talebi kapsayıcı içeriğe de önem atfeder. Böylelikle kadın temsillerine tarihsel bir bütünlük kazandırmak için bu müzeler tarafından yeni pratikler ortaya çıkarılır. Kadın hareketlerinden ayrı düşünülmeyen kadın müzeleri, bu pratiklerle kadın mücadelesinin de önemli bir parçasını oluşturur.Türkiye'de ise fiziki mekâna sahip olan İzmir Kadın Müzesi dışında sanal bir mekânda yer alan İstanbul Kadın Müzesi, Antalya Kadın Müzesi ve Mersin Kadın ve Göç Müzesi olmak üzere 4 farklı içeriğe sahip kadın müzesi bulunmaktadır. Bu müzeler tezimiz kapsamında feminizm, yeni müzebilim ve kapsayıcılık içeriği bağlamında ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Dünyadaki kadın müzeleriyle karşılaştırıldığında fikir ve biçim bağlamında çağdaş müzeyi yansıttığı düşünülen Türkiye'deki kadın müzelerinin, içerik yönünden bakıldığında henüz yeni gelişmekte olduğu açıkça görülür. Dolayısıyla hem müzebilim hem de feminizm açısından değerlendirildiğinde, İstanbul Kadın Müzesi haricinde, Türkiye'deki kadın müzelerinin kavramsal olarak gelişimini, pek çoğu Avrupa ve Amerika'da kurulmuş kadın müzelerine göre, henüz tamamlamadığı farkedilir. Bu müzelerin kuruluş amacı ve misyonlarının yeniden gözden geçirilmesi, işlev, kapsayıcılık ve etkinlikler açısından da faaliyetlerinin ve toplumsal faydasının arttırılması gerektiği gözlenmiştir. Anahtar kelimeler: Feminizm, Müze, Kadın Müzesi, Yeni Müzebilim, Kapsayıcılık.

The women's museums which are offered the new perspective on museum studies in Turkey, constitute an significant part of women history and representation with their development across the world. The women's museums in the world offer alternative practics for the traditional museums models and also illustrated structural and contextual diversity in Turkey. The women's museums in the world, which have a content-rich working concept, pay particularly attention to based their work on a theoretical background.In addition to their ideologically feminist critical approach, women's museums often appy to the principles of new museology in their curatorial practices. The desire to create a rich discourse, women's museums also give importance to the content of inclusiveness. Thus, new practices are revealed by these museums in order to provide historical integrity of the women's representations. The women's museum which aren't considered seperately from women's movements, constitute an important part of women's struggle with these practices. There are 4 women's museum in different content in Turkey; one of them, Women's Museum Izmir, has own location, and 3 of them, Women's Museum Istanbul, Antalya and Mersin are working on virtual platform. These museums are evaluated respectively in the content of feminism, new museology and inclusiveness within the context of research. It is clearly seen that women'smuseums in Turkey which is considered reflecting new museology in terms of idea and form but it is yet developing about the content. Therefore, the women's museums in Turkey, except for Women's Museum Istanbul, haven't completed the conceptual development yet in the context of both new museology and feminism compared to the women's museum which mostly founded in Europe and America. It is observed that the aim and mission of these museums should be rewieved and need to be increased their activities for inclusiveness and social benefits. Key Words: Feminism, Museum, Women's Museum, New Museology, Inclusiveness.