Üçüncü nesil üniversiteler: Kolaylaştırıcı ve engelleyici faktörler ile başarı unsurlarının belirlenmesine yönelik üniversite paydaşları üzerinde bir araştırma

Abstract

Kabul ettiğimiz anlamıyla üniversitelerin ortaya çıkışı ve daha sonra geçirdiği gelişim uzun bir tarihsel süreç içerisinde yoğun olarak dini, politik, ekonomik ve sosyal baskılardan etkilenmiştir. Günümüzde ise üniversiteler bilgi toplumu, bilgi ekonomisi, girişimcilik, rekabet, küreselleşme ve uluslararasılaşma gibi iç ve dış yönlendirmelerle çok daha fazla karmaşa ve belirsizliklerle karşı karşıya kalmakta, devlet yönetimleri tarafından finanse edilen geleneksel eğitim kurumlarından uluslararası bilgi tekerleğinin merkezinde yer alan, teknoloji tabanlı ticari faaliyetlerin görüldüğü ve işbirliklerinin arttığı Üçüncü Nesil Üniversitelere dönüşmektedir.Üniversitelerin bu ortamda ulusal ve uluslararası alanda yetkinliklerini ve rekabet güçlerini arttırması, sanayi ile işbirlikleri yürütmesi, finansal konumlarını güçlendirecek şekilde gelir elde etmeleri, stratejik yönetim bakış açısı ile yönetilmesi, disiplinlerarası çalışmalar yapması, kitle eğitimini ve önemli buluşlara imza atacak araştırmaları aynı anda yürütmesi önemli gereksinimler olarak karşımıza çıkmaktadır.Bu bağlamda çalışmanın birinci bölümünde ana hatları Wissema (2009) tarafından çizilen Üçüncü Nesil Üniversite teorisinin kavramsal çerçevesi ortaya konulmuştur. İkinci bölümde; üniversitelerin değişen değerleri PESTEL analizi ile değerlendirilmiş, Üçüncü Nesil Üniversite modelinin boyutları tanımlanmış, Üçüncü Nesil Üniversite olma hedefinde karşılaşacakları engelleyici faktörler,kolaylaştırıcı faktörler ve başarı ölçme unsurları analiz edilmiştir. Üçüncü bölümde; üniversite-sanayi işbirliklerine ve üniversitelerin toplumda aldıkları rollere profesyonel açıdan bakan bir kuruluşta yapılan araştırmanın metodolojisi ve sonuçlarından elde edilen veriler temelinde değerlendirmelerde bulunulmuştur. Bu çalışma ile bilgi toplumu ve bilgi ekonomisi yapılanmasındaki gereksinimler ve beklentiler doğrultusunda geleneksel üniversite yapısından Üçüncü Nesil Üniversiteye dönüşüm çabalarını engelleyen ve kolaylaştıran faktörler ile bu hedefe ulaşmadaki başarı ölçme unsurlarının üniversite paydaşları bakış açısından belirlenmesi ve aralarındaki ilişkinin ortaya konulması amaçlanmıştır.Sonuç olarak, alanyazın doğrultusunda belirlenen başarı ölçme unsurlarının kolaylaştırıcı faktörlerle pozitif yönde ve engelleyici faktörlerle negatif yönde ilişkili olduğu görülmüştür. Katılımcılar tarafından engelleyici faktörler içerisinde en önemli boyutun finansal boyut, kolaylaştırıcı faktörler içerisindeki en önemli boyutun yönetim boyutu ve başarı ölçme unsurları içerisinde en çok önem verilen ifadenin rekabet gücü olduğu görülmüştür. Engelleyici faktörlerin ortadan kaldırılması ve kolaylaştırıcı faktörlerin yer etmesine yönelik çabaların Üçüncü Nesil Üniversiteye dönüşüm hedeflerini olumlu yönde etkilediği anlaşılmıştır.

The emergence and subsequent development of universities in the sense that we acknowledge is heavily influenced by religious, political, economic and social pressures in a long historical process. Nowadays, higher education systems are faced with more confusion and uncertainties due to internal and external orientations such as information society, knowledge economy, entrepreneurship, competition, globalization and internationalization. Traditional universities are transformed from state-funded educational institutions into Third Generation Universities which are at the center of international know-how hub, where technology-based commercial activities are taking place and collaboration is growing.In this environment, it is an important requirement for universities to increase their competencies and competitiveness in national and international arena, to cooperate with industry, to earn income in a way to strengthen their financial status, to be managed with strategic management perspective, to conduct interdisciplinary studies and to carry out trainings that will sign mass and important inventions at the same time.In this context, the conceptual framework of the Third Generation University theory which is outlined by Wissema (2009) has been put forward in the first part of the study. In the second part; changing values of universities assessed with PESTEL analysis, dimensions of the Third Generation Universitymodel are defined and Facilitators, Barriers and Success Criterias that they will face in the aim of transforming Third Generation Universities are analyzed. In the third part; evaluations are made about a methodology and results of research which was conducted in an instituiton that looks the university-industry relationship and roles of universities in a society in a professional way. The aim of this study is to determine the factors that prevent and facilitate the transformation efforts from the traditional university structure to the Third Generation University in line with the needs and expectations in the structure of information society and information economy, and to determine the relationship between them and the factors that measure success in achieving this goal.Consequently, it is seen that facilitators are positively and barriers are negatively associated with success criterias. It was seen that the most important dimension among the barriers was the financial dimension, the most important dimension among the facilitators was the management dimension and the most important expression among the success criterias was competitiveness. It is also observed that efforts to eradicate barriers and consolidate facilitators are positively effect transformation efforts to Third Generation Universities.