Karia bölgesinde Antik Çağ batıklarında bulunan çatı kiremitleri

Abstract

Batı Anadolu gibi önemli bir coğrafyada yer alan Karia Bölgesi, Anadolu'nun güneybatı kısmını kapsar. Dağlık ve kısmen ovalık araziden oluşan bölge, zengin olmayan bir akarsu ağına sahiptir. Belirli bölgelerde tarım gelişmiş olup, antik dönemde özellikle zeytin ve şarap üretiminde önemli bir yere sahiptir. Bunların dışında geçim kaynağını balıkçılık ve hayvancılık oluşturmaktadır.Eski Tunç Çağı'ndan günümüze kadar yerleşim görmüş Karia Bölgesi önemli tarih olaylarına sahne olmuştur. Bölge, Anadolu'nun batıya açılan bir konumu olduğundan, çeşitli uygarlıkların egemenliği altına girmiştir. Bu topraklarda hüküm süren uygarlıklar bölge halkının denizcilik bilgisini kendi çıkarlarına kullanmışlardır. Bölgenin girintili çıkıntılı olması, doğal ve korunaklı birçok limanı barındırması; Geç Antik Dönem'e kadar yerleşim açısından tercih edilmesinin başlıca sebeplerinden biridir.Karia Bölgesi'nde birçok doğal ve yapay liman yer almaktadır. Bunlardan bazıları; İasos, Myndos, Halikarnassos, Keramos, Knidos, Loryma, Physkos ve Kaunos'tur. Bu liman kentleri, Karia Bölgesi deniz ticareti açısından önemlidirler. Bu kentler ve denize kıyısı olmayan diğer kentlerdeki arkeolojik kazılar ve yüzey araştırmalarında, tez konusu olan çatı kiremidi bulgularına rastlanılmıştır. Bu çatı kiremitleri, mermer gibi işlenmesi zor ve maliyeti yüksek malzemelerin yerine tercih edilmiştir. Uzun yıllar boyunca yavaş bir tipolojik değişim göstererek Erken Dönem'de Kalypter ve Stroter, Roma Dönemi'nde ise Tequla ve Imbrex olarak kullanılmaya devam edilmiştir. Çatı kiremitleri sadece çatıların kapatılmasında değil üretiminin ucuz ve kolay olması nedeniyle mezarların yapımında da tercih edilmiştir. Bunun yanında gemilerin mutfak kısmının çatısında, yapıların zemin döşemesinde de kullanılmıştır. Kullanım alanı geniş olan bu malzeme önemli bir ticari ürün olması sebebiyle üretim alanlarından çeşitli bölgelere sevk edilmekteydi. Malzemenin ağır ve kırılgan olması ayrıca sevkiyat maliyetinin düşük olması deniz yolunun tercih edilmesinin başlıca nedenleridir. O yüzden Karia Bölgesi kıyılarında kargosu çatı kiremidi olan çok sayıda batık bulunmuştur. Bu batıklar genel olarak Geç Roma ve Geç Antikçağ'a aittir. Bu tez çalışması bu konu üzerine yapılacak gerekli çalışmalar için bir giriş niteliğindedir ve benzer çalışmalara yön vereceği düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: Çatı Kiremidi, Karia, Deniz Ticareti, Batık, Liman, İmbrex, Tegula, Stroter, Kalpter.

The Caria Region, which is located in an important geographical area like Western Anatolia, covers the southwestern part of Anatolia. The Region which consists of partly mountainy and partly lowland areas has no extensive river network. In particular regions agriculture is developed especially producing of olive and wine has an important role in antique age. Except these maintain their life with fishing and animal breeding.The Karia Region has settelments that were founded in the bronze age, some of them are still inhabited today, has witnessed two important historical events. This is due to them being the gate to the western part of the Anatolia. This region has been dominated by various civitization. The civitizations, which have reigned over these lands, used the knowledge of the local people, about the marine for themselves. Because of having indented region and many sheltering harbors, it is one of the main resons to be prefered. In the Caria Region there are many natural and artificial harbors. Some of them are Iasos, Myndos, Halicarnossos, Keramos, Knidos, Loryma, Physkos and Kaunos. This harbour cities are important for Caria Region because of the maritime trade. The archaoelogical excavations undertaken in these cities, and in other cities which are not near the coast, have shown that the roof tiles, which are are subject of this tesis, can be found there. These roof tiles have been preferred instead of difficult materials to process and costly materials like marble. . It's used as Kalypter and Stroter in Roman Period it is used as Tegula and Imbrex. The production of roof tiles was very cheap and easy. Because of that the roof tiles were not only used for covering roofs but also in graves. In addition roof tiles were used on the roofs of galley ships especially in the kitchen area and for covering the floors of buildings. Tiles have been used widely and were an important trade product, they were shipped to various areas from the production sides. The main reasons for preffering the sea route were the material is heavy and fragile, also the cost of shipment is low. So at the coast at the Caria Region many roof tiles have been found. Thoses ship wrecks generaly belong to the Late Roman and Late Antique Age. This tesis is an enterance for studying this subject and it is tought that it may lead to smilar works.Keywords: Roof Tiles, Caria, Marine Trade, Wreck, Harbour, Imbrex, Tegula, Stroter, Kalypter.