Genetik yapısı değiştirilmiş organizma ve ürünlerden doğan hukuki sorumluluk

Abstract

Islah çalışmalarının çok uzun zaman alması, maliyetli olması ve tam olarak hedeflenen düzeyde başarı elde edilememesi, genetik bilimini sürekli yeni arayışlara sürüklemiş, özellikle genetik mühendisliği ve gen teknolojisindeki yeni gelişmeler ıslah çalışmalarının daha kısa sürede ve daha ekonomik olarak gerçekleştirilmesine imkan sağlamış, son yıllarda geliştirilen genetik mühendisliği uygulamaları sayesinde de organizmaların genetik yapılarında değişimler başarılı bir şekilde sonuçlandırılmıştır. Genetik yapısı değiştirilmiş organizma, modern biyoteknolojik yöntemler kullanılmak suretiyle gen aktarılarak elde edilmiş, insan dışındaki canlı organizmayı ifade etmektedir. Üremesi insan eliyle kontrol edilemeyen, sağlık ve çevre üzerine çok zararlı etkileri olabileceği yönünde öngörüler bulunan GDO'ların insanlar için ciddi potansiyel tehlikelerinin olduğu belirtilmektedir. Potansiyel tehlikelerinin yanı sıra modern biyoteknolojinin yeterli güvenlik tedbirleri ile birlikte geliştirilmesi ve kullanılması halinde insanlığın refahı için büyük potansiyele sahip olduğu kabul edilmektedir. Bu nedenle, modern biyoteknoloji konusunda bilinçli biyogüvenlik önlemlerinin alınması, gerekli yasal düzenlemelerin hayata geçirilmesi ve bu yasal düzenlemelerin takibi için gerekli kontrol sistemlerinin oluşturulması gerekmektedir. Bu tezde, 5977 sayılı Biyogüvenlik Kanunu'nun 14. maddesinde düzenlenmiş olan GDO ve ürünlerinden doğan hukuki sorumluluk incelenmiş, tartışmalı noktalara ilişkin yaptığımız açıklamalarla bu konuda ileride yapılacak olan çalışmalara ve uygulamaya katkıda bulunmak amaçlanmıştır.

Because of the reason that breeding studies take a very long time, are very costly and doesn't achieve success completely at the targeted level, genetics continually oriented towards new searchings. Especially new developments in genetic engineering and gene technology provide an opportunity to perform breeding studies in a short time and more economic. By means of genetic engineering works developed in recent years, changes in genetic structures of organisms accomplishedly concluded. Genetically modified organism means living organism other than human obtained by gene transfer using modern biotechnological methods. It is stated that genetically modified organisms whose reproduction is uncontrollable and which has very harmful effects on health and environment, have serious potential dangers for humans. Alongside its potential dangers, modern biotechnology is considered to have a great potential for the well-being of mankind if it is developed and used with adequate security measures. For this reason, it is necessary to take conscious biosecurity measures on modern biotechnology, to implement the necessary legal regulations and to establish the necessary control systems for the monitoring of these legal regulations.In this thesis, the legal responsibility arising from GMO and its products, which is regulated in article 14 of the Biosafety Law No. 5977, has been examined and it is aimed to contribute to the future studies and practice with the explanations which is made about the controversial points.