Kalp damar cerrahi yoğun bakım ünitesinde bazı çevresel faktörleri kontrol altına almanın hastaların gece uyku durumuna etkisi

Abstract

Bazı Çevresel Faktörleri Kontrol Altına Almanın Kalp Damar Cerrahisi Yoğun Bakım Hastalarının Gece Uyku Kalitesine EtkisiBu çalışmanın amacı, Kalp Damar Cerrahi Yoğun Bakım Ünitesinde ışık, sıcaklık, koku, gürültü, yatak ve yastıktan kaynaklanan rahatsızlık gibi bazı çevresel faktörleri kontrol altına almanın hastaların gece uyku durumlarına etkisini incelemekti.Araştırma, Mart 2009- Ekim 2010 tarihleri arasında yapıldı. Atatürk Üniversitesi Aziziye Araştırma Hastanesi Kalp Damar Cerrahisi Yoğun Bakım Ünitesinde yürütüldü.Araştırma iki aşamada gerçekleştirildi. Araştırmanın birinci aşamasında metodolojik araştırma modeli, ikinci aşamasında kontrol gruplu yarı deneme modeli kullanıldı. Birinci aşamada, Richard?Campbell Uyku Ölçeği'nin (RCUÖ) Türkçe geçerlik ve güvenirliliği; ikinci aşamada, bazı çevresel faktörleri kontrol altına almanın hastaların gece uyku durumlarına etkisi değerlendirildi.Araştırmanın örneklemini, araştırmaya katılma ölçütlerine uyan 100 hasta oluşturdu (50 deney, 50 kontrol). Veri toplamada anket formu, hastaların uyku durumlarını olumsuz etkileyen durumlar formu ve RCUÖ kullanıldı.Birinci aşamanın verilerinin değerlendirilmesinde, ölçeğin geçerlilik - güvenirliliği için faktör analizi; madde toplam korelasyonu için Pearson korelasyon tekniği ve iç tutarlılığı için Cronbach's ? güvenirlik katsayısı analizi kullanıldı. İkinci aşamanın verilerinin değerlendirilmesinde, sayımla belirlenen verilerde yüzdelik ve X2 testi; ölçümle belirlenen verilerde bağımsız gruplarda t testi, varyans analizi, Kruskal Wallis varyans analizi ve Mann-Whitney U testi kullanıldı.RCUÖ'nün puan ortalamaları deney grubunda 66.57 (SS= 7.12), kontrol grubunda 44.43 (SS= 12.86) idi ve grupların puan ortalamaları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlıydı (p= .000). Grupların gece uyku saati ortalaması deney grubundaki hastalarda, kontrol grubundaki hastalara oranla istatistiksel yönden fark oluşturacak şekilde anlamlı bulundu (Deney uyku saati ortalaması= 6.30; Kontrol uyku saati ortalaması= 3.98), (p= .000). Grupların RCUÖ puan ortalamaları deney grubunda 66.57, kontrol grubunda 44.43 olarak saptandı ve gruplar arasında istatistiksel olarak anlamı bir fark vardı (p= .000). Yatağın rahatsız edici, yastığın rahatsız edici, ortamın; havasız, fazla ışıklı, fazla gürültülü, çalışan ziyaretçilerinin fazla olması, YBÜ'de çalışan sohbetleri, sık sık yapılan telefon görüşmeleri ve hemşirenin bakım uygulaması faktörlerinde istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptandı (p<0.05). Grupların YBÜ'de çevresel faktörlerin hastaların gece uykusunu olumsuz etkileme durumlarından; yatak takımlarının kirliliği, düzensizliği, YBÜ'nün çok sıcak, çok soğuk olması, alarm seslerinin fazlalığı, YBÜ'de yatan diğer hastaların bulunması ve YBÜ'de başka hastanın olmaması faktörleri gruplar arasında karşılaştırıldığında, istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktu (p>0.05).Sonuç olarak, ışık, sıcaklık, koku, gürültü, yatak ve yastıktan kaynaklanan rahatsızlık gibi bazı çevresel faktörleri kontrol altına almak, hastaların gece uyku durumlarını olumlu yönde etkiledi. Bu sonuç doğrultusunda YBÜ'lerde, uyku durumunu olumsuz etkileyen çevresel faktörleri kontrol altına almaya yönelik hemşirelik girişimlerinin uygulanması ve konuyla ilgili araştırmaların sürdürülmesi önerilebilir.Anahtar Kelimeler: Yoğun bakım ünitesi, Uyku, Çevresel faktörler, Hemşire.

The aim of this study was to investigate the effect of getting some environmental factors (discomfort stem from illumination, heat, odor, noise, bed and pillow etc) under control on night?s sleep state of patients in Cardiovascular Surgery Intensive Care Unit.The study was conducted between March 2009 and October 2010 in Ataturk University Aziziye Research Hospital Cardiovascular Surgery Intensive Care Unit.This study was performed in two stages; a methodological model in the first stage and a quasi-experimental model with a control group in the second stage were used. Turkish validity and reliability of the Richard?Campbell Sleep Questionnaire ?RCSQ were assessed in the first stage, whereas the effect of getting some environmental factors under control on patients? night?s sleep states was evaluated in the second stage.The sample of the study was composed of 100 patients (50 experimental, 50 control) who complied with the criteria of inclusion for the study. A questionnaire form, a form of conditions affecting the patients? sleeping states negatively and the Richard?Campbell Sleep Questionnaire were utilized as data collection tools.In evaluation of the first stage?s data, the factor analysis was utilized for the validity-reliability of the questionnaire, whereas the Pearson correlation and the Cronbach?s ? reliability coefficient analysis were used for item-total correlation and internal consistency, respectively. In evaluating the data of the second stage, percentage and X2 test were applied for the data determined with counting; on the other hand, for the data determined with measurements t-test, variance analysis, the Kruskal Wallis variance analysis and the Mann-Whitney U test were carried out in independent groups.The score averages of the RCSQ were 66.57 (SS= 7.12) in the experimental group, and 44.43 (SS= 12.86) in the control group, and the difference between the score averages of the groups was statistically significant (p= .000). The average night?s sleep hour of the patients was found to be statistically significant among the patients in the experimental group than among the patients in the control group (the average of sleep hour in the experiment =6.30 ; the average of sleep hour in the control group=3.98, (p=.000). The RCUQ score averages of the groups were determined to be 66.57 in the experimental group and 44.43 in the control group and there was a statistically significant difference between the groups (p=.000). A statistically significant difference was determined in the factors such as having an uncomfortable bed and pillow, a badly ventilated, over illuminated, and noisier environment, the staff?s having too many visitors, and the ICU staff?s having conversations, frequent phone calls and the nurse?s applying care (p<0.05). When the environmental factors in the ICU such as having dirty and untidy coverlids, a very hot or cold ICU, too much alarm sound, having other patients staying in the ICU, and not having other patients staying in the ICU were compared between the groups, it was seen that there was not a statistically significant difference (p>0.05).As a conclusion, getting some environmental factors (discomfort stem from illumination, heat, odor, noise, bed and pillow etc) under control had positive effect on night?s sleep states of the patients. In accordance with this result, it is possible to suggest that nursing interventions should be applied in order to get environmental factors, which affect the sleep state negatively, under control in the ICUs and that related studies should be continued.Key words: Intensive care unit, Sleep, Environmental factors, Nurse