Asimetrik enformasyon altında piyasa davranışları: Etik hatırlatıcılar üzerine deneysel bir çalışma

Abstract

Asimetrik enformasyon rekabetçi denge modellerinin öngördüğü etkin piyasa sonuçlarına ulaşılmasını engelleyebilen hatta piyasaların çözülerek işlevini yitirmesine yol açabilen piyasa kusurlarındandır. Günlük piyasa pratiklerinde çeşitli bağlamlarda sıklıkla karşılaşılan bir olgu olarak asimetrik enformasyon, tüketim malları piyasalarında, ticarete konu ürünlerin özelliklerine ilişkin belirsizlikler üzerinden ortaya çıkabilmektedir. Ticaret öncesinde veya sonrasında tabi oldukları bu belirsizlik koşullarında dezavantajlı konumdaki nihai tüketiciler firmaların olumsuz piyasa davranışları sonucu kayıp ve zararlarla karşıya karşıyadır. Tüketici refahının azalmasına neden olan yüksek fiyatlama ve eksik muamele gibi aldatıcı piyasa davranışlarına yönelik geleneksel olarak rekabet ve tüketici politikaları öne çıkmakta ve literatürdeki çalışmalar da genellikle bu kapsamdaki kurumsal düzenlemelere odaklanmaktadır. Bu çalışmanın hedefi şimdiye kadar yapılan politika tartışmalarına etik konusunu yeni bir boyut olarak ekleyerek piyasa katılımcılarının bu konudaki davranışsal özellikleri üzerinde durmaktır. Çalışmamızda olumsuz piyasa davranışlarının dürüstlükten uzaklaşma eğilimiyle ilişkisi ve davranışsal çalışmalardaki bulgulardan hareketle etik hatırlatıcıların olumsuz piyasa davranışlarını azaltıcı etkisinin incelenmesi amaçlanmaktadır.Bu amaca yönelik olarak çalışmamızda katılımcıların seçkisiz olarak alıcı ve satıcı rollerine atandığı deneysel piyasalara başvurularak boyutlarından birini etik hatırlatıcıların diğerini ise piyasadaki enformasyon düzeyinin oluşturduğu gruplar arası faktöriyel desen kullanılmıştır.Çalışmamızda piyasalarda şeffaflığın ve belirsizliğe yönelik iletişimin sağlanmasıyla etik hatırlatıcıların yüksek fiyatlama veya eksik muamele şeklindeki piyasa davranışını engellemede daha etkili olduğu sonucuna ulaştık. Ayrıca çalışmamızdaki temsil edilen deneyim malları ile ilgili yüksek fiyatlama veya eksik muamelenin uzun dönemli piyasa ilişkilerinin kurulduğu tekrarlı alışverişlerde sınırlı kaldığı kısa dönemli ilişkilerde ise belirginleştiği ve hatırlatıcıları hatırlama düzeyinin fiyatlama davranışı üzerinde etkisinin olmadığı diğer bulgularımız olarak sıralanabilir. Anahtar Kelimeler: Asimetrik Enformasyon, Etik Hatırlatıcılar, Piyasa Deneyleri, Davranışsal Politikalar.

Asymmetric information is one of the market imperfections that can hinder achieving efficient market outcomes predicted by the competitive equilibrium model or might even lead to complete breakdown of markets. As a prevalent phenomenon in various contexts in daily market practices, asymmetric information can arise from uncertainties related to product features in the markets for consumption goods. Under these ex ante or ex post uncertain conditions of trade, final consumers, in their disadvantaged informational positions, face losses and damages as a result of adverse firm behaviour. Traditionally, competition and consumer policies stand out to tackle adverse market behaviour such as overcharging or undertreatment that cause welfare losses for consumers and the related literature mainly focuses on institutional arrangements in this context. The objective of this research is to incorporate market participants' behavioural features into policy discussions by including ethics as a new dimension. Drawing on the evidence from behavioural research and the relation between adverse market behaviour and dishonesty, this research aims to investigate the efficacy of ethical reminders to mitigate this welfare reducing behaviour in the market.In line with this objective, this research, as a method, uses experimental market environment with subjects randomly assigned to buyer and seller roles and adopts between-subjects factorial design in which one of the dimensions include levels of ethical reminders whereas the other dimension determines the level of information available in the market.The results of our study show that ethical reminders work better to mitigate overcharging or undertreatment when there is transparency and communication related to the uncertainty in the market. Considering the experience good characteristic of the experimental good in our research, we observe that overcharging or undertreatment is less severe in the repeated interactions that represent the long term market relations and on the other hand it is much higher when there is limited amount of interaction. Finally, our analyses show that the recall levels of reminders have no significant effect on pricing behaviour. Keywords: Asymmetric Information, Ethical Reminders, Market Experiments, Behavioural Policies