Analitik ağ süreci ve veri zarflama analizi ile işletmelerin etkinlik ölçümleri üzerine bir uygulama

Abstract

İşletmelerin finansal performansları, varlıklarını sürdürebilmeleri ve hedeflerine ulaşabilmeleri işletme paydaşları ve üçüncü şahıslar açısından önemli bir yer teşkil etmektedir. İşletmelerin finansal performanslarının test edilmesinde Çok Kriterli Karar Verme yöntemleri sıklıkla kullanılmaktadır.Bu çalışmada, Borsa İstanbul'a bağlı Gıda, İçecek ve Tütün endeksine kayıtlı olarak faaliyet gösteren işletmelerin finansal performans etkinlikleri analiz edilmiş olup, endekste yer alan 23 adet işletme ele alınmıştır. Bunun için literatürde daha önceden yer bulan benzer çalışmalar doğrultusunda 3 kriter ve 9 alt kriter Analitik Ağ Süreci yöntemiyle değerlendirilerek ağırlık kısıtları elde edilmiştir. Elde edilen ağırlık kısıtları Veri Zarflama Analizine bağlı Güven Bölgesi modelinde kullanılmıştır.Çalışma sonucunda Gıda ve İçecek sektöründe faaliyet gösteren firmaların finansal performans açısından etkinlik skorları elde edilmiş, etkin olmayan firmaların etkin hale gelebilmesi için hangi firmaları referans almaları ve hangi finansal oranları hangi oranda iyileştirmeleri gerektiği belirlenmiştir. Yapılan analizler Gıda, İçecek ve Tütün endeksinde yer alan firmaların finansal performanslarının kıyaslanmasına imkan sağlamıştır.

The financial performance of enterprises, their ability to maintain their existance and reach their targets are important points for business stakeholders and third parties. Critical decision making is an important part of the testing of financial performance of enterprises.In this study, the financial performance of the companies operating under the Index of Food, Beverages and Tobacco related to Borsa Istanbul has been analyzed and 23 enterprises in the index have been analyzed. For this purpose, in accordance with similar studies previously found in the literature, 3 criterias and 9 sub-criterios were evaluated using the analytical network process method and weight constraints were obtained. The resulting weight constraints were used in the assuarance zone model based on data enveloping analysis.As a result of the study, the efficiency scores of the firms operating in the Food and Drink sector were obtained in terms of financial performance, and the companies which have taken the references and determined which financial ratios should be improved in order for the ineffective firms to become effective. Analyzes made made it possible to compare the financial performances of companies in the Food, Beverage and Tobacco index.