Bitcoin ve bitcoin`e dayalı vadeli işlem sözleşmeleri arasındaki fiyat ilişkisi

Abstract

Tarih boyunca değişen ihtiyaç ve koşullar doğrultusunda farklı para türleri ortaya çıkmıştır. Bunun son örneği, blok zinciri teknolojisi sayesinde, kendinden önceki para türlerinin aksine merkezi bir otoriteye ihtiyaç duymadan çalışabilen Bitcoin ile hayatımıza girmiş olan kripto paralardır.Dünyanın önde gelen organize türev borsalarından Chicago Opsiyon Borsası (Chicago Board Options Exchange - CBOE) ve Chicago Ticaret Borsası (Chicago Mercantile Exchange – CME), Aralık 2017'de Bitcoin'e dayalı vadeli işlem sözleşmelerini işleme açmıştır. Oldukça oynak fiyat hareketlerine sahip bir finansal varlık olarak Bitcoin'e dayalı vadeli işlem sözleşmelerinin işleme açılması, yatırımcılara hem fiyat riskinden korunma hem de düzenleme ve denetime tabi bir piyasada spekülasyon yapabilme imkanı tanıması itibariyle önemli bir gelişme olarak görülmektedir.Bu çalışmada spot ve vadeli Bitcoin fiyatları arasındaki kısa ve uzun dönemli nedensellik ilişkisi incelenmiş ve vadeli işlem sözleşmeleri ile Bitstamp spot fiyat serisi arasında eşbütünleşme olduğu görülmüştür. Kurulan modelin uzun dönem dinamikleri incelendiğinde CME vadeli piyasasının fiyat dengesinden sapmaya verdiği tepkinin CBOE'ye kıyasla daha yüksek olduğu bulunmuştur. Modelin kısa dönemli dinamikleri incelendiğinde ise her iki borsa için de spot ve vadeli fiyatlar arasında karşılıklı bir nedensellik ilişkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Son olarak, VECM modeli sonuçları kullanılarak Gonzalo ve Granger tarafından tanımlanan `Bileşen oranı` yöntemi ile spot ve vadeli piyasanın fiyat keşfi sürecine yaptığı katkı hesaplanmış, fiyat keşfi sürecinde spot piyasanın her iki borsanın vadeli işlemler piyasasına öncülük ettiği tespit edilmiştir. Bitcoin spot piyasasında gerçekleşen işlem hacminin vadeli işlem piyasalarında gerçekleşen işlem hacmine göre çok daha yüksek olması ve spot piyasada 7/24 işlem yapılabilirken vadeli piyasada günlük belirli işlem saatleri olması ve haftasonu işlem yapılamamasının bu sonucu doğurmuş olabileceği yorumu yapılmıştır.

Various types of money have emerged in line with the changing needs and conditions throughout history. The latest example of this is crypto currencies that came into our lives with Bitcoin which, thanks to blockchain technology, could operate without the need for a central authority, unlike its predecessors.Amongst the world's leading derivatives market CBOE and CME, introduced futures contracts on Bitcoin in December, 2017. Since it is a really volatile financial asset regarding the price movements in nature, the launch of futures contracts on Bitcoin is seen as an important development as it gives opportunity to investors for hedging themselves against the price risk and to speculate in a regulated market.In this study, both the short term and long term price dyanmics of Bitcoin spot and futures market have been analyzed and it is shown that there is a co-integration process between Bitcoin spot and futures' price series. Analysis of the long run dynamics of the model showed that the response of the futures prices in CME to any deviation from the equilibrium prices is substantially larger than the one seen in CBOE. For the short run dynamic of the model, it is found that there is a causality from spot prices to futures prices and vice versa. Furthermore, the measure named as `Component Share` by Gonzalo and Granger has been applied to the results of established VECM model in order to calculate the magnitude of contributions of both spot and the futures markets to the price discovery. It is found that the spot market leads the price discovery process for both of the exchanges analyzed. The possible interpretations for this higher spot market contribution to price discovery may be due to the fact that daily trading volume on the spot market is higher than the futures market and bitcoin can be traded around the clock (7/24) while futures trading is interrupted daily and also there are halts during weekends.