Evrensel tasarım yaklaşımı bağlamında kamusal mekânlar: Harbiye Kongre Vadisi örneği

Abstract

Modern ve çağdaş kent; bütün insanların kendilerini özgür, güvenli ve rahat hissettikleri bir yerleşimdir. Kamusal mekânlar toplumsal hayat ve bireyin varoluşu açısından oldukça önemlidir. Farklı yaş, cinsiyet, fizyolojik yapı, eğitim düzeyi, ekonomik ve sosyal yapıdaki toplumun değişik gruplarının bir arada bulunmasına ve yaşamı paylaşmasına olanak sağlayan kamusal mekânlar; kentsel yaşamda kişilerin hem sosyal hem fiziksel gereksinimlerini karşıladıkları bir alan olarak özel öneme sahiptir. Psikolojik olarak çevreye olan ilginin ve kent bilincinin oluşması, bireylerin birbirleriyle olan iletişim ve paylaşımlarına olanak sağlayarak toplumsal konuların ortaya konması, tartışılması ve anlaşılması için bir platform niteliğindedir. Toplumların günlük yaşam pratiklerinin gerçekleşmesine, sosyal ve kültürel paylaşımların olabilmesine fiziksel-işlevsel olarak zemin oluşturması dolayısıyla kamusal mekânların erişilebilirlik/ulaşılabilirlik ve kullanılabilirlik düzeyi toplumların ve kentlerin vizyon göstergesi olmaktadır.Tez çalışması; kamusal mekânlar ve evrensel tasarım kavramlarının ele alınıp, evrensel tasarım yaklaşımının kamusal mekânlarda uygulanmasını Harbiye Kongre Vadisi örneği üzerinde irdelenmesini kapsamaktadır. Kamusal mekân kavramının tanımı, tarihsel süreci, kamusal mekân - kullanıcı ilişkisi, kamusal mekânda kullanıcı ihtiyaçları ve kamusal mekân tasarım kriterleri; evrensel tasarım kavramının ortaya çıkışı, dünyadaki gelişimi, tanımı, prensipleri ve kamusal mekânlarda uygulanması ile ilgili yapılan çalışmalar ayrıntılı bir şekilde incelenmiş ve tezde kaynak olarak kullanılmıştır. Evrensel tasarım yaklaşımının kentsel tasarımda uygulanışı ile evrensel tasarım kavramı dikkate alınarak tasarlanan kamusal mekân örnekleri incelenmiştir. Çalışma alanı olarak seçilen Harbiye Kongre Vadisi'nde alan çalışması yapılıp evrensel tasarım yaklaşımına uygunluğu analiz edilmiştir.?Evrensel Tasarım Yaklaşımı Bağlamında Kamusal Mekânlar: Harbiye Kongre Vadisi Örneği? isimli bu çalışmada; kullanıcılar arasındaki eşitsizliği ortadan kaldıran evrensel tasarım kavramı vurgulanmış, evrensel tasarım yaklaşımının kamusal mekânlarda uygulanabilmesi ve eşit kullanıma imkan tanıyan kamusal mekânlardaki tasarım kriterleri irdelenmiştir.Anahtar Kelimeler: Kamusal Mekân, Evrensel Tasarım, Herkes İçin Tasarım, Eşit Kullanım

Modern and contemporary city is the settlement where all residents feel free, safe and comfortable. Public places have great impact on existence of social life and individual. Public places which permits different groups of societies having social structural differences in manner of age, gender, physiological structure, educational and economical level, to coexist and share their lives together, is especially important as being the area where individuals meet both their social and physical needs in urban life. Development of psychological interest in nature and urban consciousness makes up a platform on which social issues being brought up, shared and understood by letting individuals to communicate and share their ideas with each other. Accessibility level of public places, by being a basis for realization of society?s daily life practices and sharing of social and cultural elements physically-functionally, is an indicator of vision for communities and cities.This thesis studies public places and universal design concepts to address: a theoretical context which discusses these concepts and it is inspection of these concepts on case of Harbiye Congress Valley. Studies on definition of public places concept, its historical process, the public space - the user interactions, the public space user needs and design criteria; definition of universal design concept definition with respect to its legal status, its global development, its principles and public spaces implementing the work has been examined in detail and used as a source in this thesis. Public spaces samples designed by taking into account the concept of universal design are examined. Working as a area of study selected areas of the Harbiye Congress Valley whether the universal design approach to compliance is analyzed.In this study, named ?Public places in context of universal design approach: Case of Harbiye Congress Valley?, universal design concept which eliminates inequalities among users, is emphasized, application of its criteria on public places and design criteria for equity in usage public places has been discussed.Keywords : Public Places, Universal Design, Design for All, Equity in Usage