İlk ve ortaokul öğretmenlerinin okul iklimi algıları ile iş motivasyonları arasındaki ilişki

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı, Düzce ili örneğinde ilkokul ve ortaokul öğretmenlerinin iş motivasyonu ve okul iklimi algılarının cinsiyet, mesleki kıdem, okuldaki hizmet yılı, branş, okul türü ve öğrenim düzeyi gibi değişkenlere göre farklılık gösterip göstermediğini ve okul iklimi ile öğretmenlerin iş motivasyonları arasındaki ilişkinin ne düzeyde olduğunu incelemektir.İlişkisel tarama modeline uygun olarak düzenlenmiş olan bu çalışmanın örneklemi Düzce İl Milli Eğitim Müdürlüğü'nde görev yapmakta olan 209 ilkokul ve 170 ortaokul öğretmeninden oluşmuştur. Verilerin toplanmasında `Okul İklimi Ölçeği` ve `İş Motivasyonu Ölçeği` isimli ölçekler kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 20 programı kullanılarak çözümlenmiştir. Veriler analizinde tanımlayıcı istatistiksel metotlar (Frekeans, Yüzde, Ortalama, Standart sapma) ve parametrik olmayan testler (Mann Whitney U ve Kruskal Wallis) kullanılmıştır. Ayrıca araştırmada, bağımlı ve bağımsız değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla spearman korelasyon analizi uygulanmıştır.Elde edilen bulgulara göre, öğretmenlerin görev yaptıkları okulların iklimlerini açık iklim düzeyinde algıladıkları görülmüştür. Öğretmenlerin okul iklimi algılarını alt boyutlar açısından ele aldığımızda işbirliği boyutunun liderlik - katılım ve eğitim - öğretim ortamı boyutlarına göre daha olumlu algılandığı görülmüştür. Öğretmenlerin çalıştıkları kurumlardaki okul iklimine ilişkin algıları öğrenim durumuna, okuldaki hizmet sürelerine, branş türüne göre anlamlı bir farklılık göstermezken, cinsiyet, mesleki kıdem ve okul türü değişkenleri açısından anlamlı farklılıklar göstermiştir. İçsel motivasyon boyutunda öğretmenlerin iş motivasyon algılarının öğrenme ihtiyacı ile gelişme ve başarılı olma arzuları açısından çok iyi düzeyde olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin dışsal motivasyon algılarının ise görev yaptıkları okulların sosyal ve örgütsel yapılarının uygun olması nedeniyle iyi düzeyde olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin iş motivasyon algılarında, öğrenim durumu, mesleki kıdem, okuldaki hizmet süresi, branş ve okul türü değişkenine göre anlamlı bir farklılık bulunmazken, cinsiyet değişkenine göre dışsal motivasyon alt boyutunda erkek öğretmenler lehine anlamlı farklılıklar olduğu görülmüştür. Araştırmada elde edilen bir diğer önemli sonuç ise öğretmenlerin iş motivasyonu ile okul iklimi arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki olmasıdır. Elde edilen veriler ışığında okul iklimi ve öğretmen motivasyonu çalışmaları kapsamında eğitim yönetimi araştırmacılarına, okul yöneticilerine ve ilgili kurum ve kuruluşlara konuyla ilgili uygulamaya yönelik önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Sözcükler: Okul İklimi, İş motivasyonu, İçsel Motivasyon, Dışsal Motivasyon

The main purpose of this study is to analyze whether primary and secondary school teachers' school climate and work motivation perceptions in a sample of Düzce differentiate in terms of gender, professional seniority service years, subject, type of school and teachers level of education and also determine to the extent of the level of the relationship between the school climate and teachers' work motivations.This research was designed with relational surwey model. The sample of this study was composed of 209 primary and 170 secondary school teachers working in Düzce. The data were collected with `School Climate Scale` and `Job Motivation Scale`.The obtained data were analyzed using SPSS 20 program. Descriptive statistical methods (frequencies, Number, Percentage, mean, standard deviation) and nonparametric tests (Mann-Whitney and Kruskal-Wallis) were used. Also in the study, spearman correlation analysis was used to determine the relationship between dependent and independent variables.According to the findings that teachers perceive their school climate, in which they work, as an outdoor climate. When the perceptions of school climate of the teachers were taken into account in terms of subdimensions, `cooperation` dimension is seen to be more positively perceived than `leadership, participation and education environment` dimensions. Whereras the school climate perceptions of teachers did not differentiate significantly in terms of state of education, the length of service and subject, their school climate perceptions differentiated in terms of gender, professional seniority and type of school they work.In intrinsic motivation dimensison, teachers' perception of work motivation has been found at high level. Also need of learning, demand of becoming succesful and improving themselves found at high level. Because of schools good and suitable structural and organizonatal level the perception of the extrinsic motivation of the teachers has been found at high level.Whereras job motivational perceptions of teachers did not differentiate significantly in terms of teacher edutaion level of education, professional seniority the length of service, subject and type of school, their job motivational perceptions differentiated significantly in favour of male teachers in terms of gender in the subdimension of extrinstic motivation. Another important result obtained in this study was that there was a significant positive relationship between teachers' job motivation and school climate. In the light of the obtained data, practical suggestions were made on the issue to school administrators, educational administration researchers and relevant institutions and organizations.Keywords: school climate, job motivation, intrinstic motivation, extrinsic motivation