Okul müdürlerinin kullandıkları güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel güven düzeylerine yönelik görüşleri arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırma okul müdürlerinin tercih ettikleri güç kaynaklarının öğretmenlerin okula ve yöneticilere yönelik örgütsel güven düzeylerine yönelik görüşleri arasındaki ilişkiyi tespit etmek amacıyla yapılmaktadır. Literatürde gücün kaynaklarının sınıflandırılmasına ilişkin birçok görüş ve sınıflandırma bulunmaktadır. Bu konudaki öncül çalışmalardan olan French ve Raven'in (1959) çalışmalarına göre güç kaynakları; yasal güç, ödül gücü, zorlayıcı güç, karizma (referans) gücü ve uzmanlık gücü olmak üzere beş boyutta incelenmektedir. Bu çalışmada da öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin kullanmayı tercih ettiği bu beş örgütsel güç kaynağı ile öğretmenlerin örgütsel güven düzeylerine yönelik görüşleri arasındaki ilişki belirlenerek öğretmenler üzerindeki etkililiğinin arttırılması amaçlanmaktadır.Araştırmanın evrenini Düzce İli Merkez İlçesinde bulunan devlet ilkokulu, ortaokulu ve ortaöğretim kurumlarında görev yapan 2707 öğretmen oluşturmaktadır. Evreni temsilen araştırmanın örneklemini, tabakalama örnekleme yöntemi ile belirlenen Düzce İli Merkez İlçesinde bulunan ilkokul, ortaokul ve ortaöğretim kurumlarında görev yapan 337 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak öğretmenlerin demografik özelliklerini belirlemek üzere bir `Kişisel Bilgiler Formu` ve iki bölümden oluşan bir ölçek kullanılmaktadır. Öğretmenlerin örgütsel güven düzeylerini araştırmak üzere 37 maddelik `Örgüte ve Yöneticiye Güven Ölçeği` ve öğretmenlerin yöneticilerinin yönetsel güç türlerini kullanım düzeylerine ilişkin algılarını araştırmak üzere 59 maddelik `Güç Kaynakları Ölçeği` kullanılmaktadır. Uygulanan ölçek sonucunda öğretmen algılarına göre okul müdürleri en yüksek düzeyde yasal gücü, sonrasında sırasıyla uzmanlık gücü, ödül gücü, karizmatik güç ve en az düzeyde ise zorlayıcı gücü kullanmaktadır. Zorlayıcı güç, uzmanlık gücü ve yasal güce ilişkin öğretmen algıları arasında cinsiyet, yaş, öğrenim düzeyi, kıdem yılı ve okul türü değişkeni açısından anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır. Öğretmen algıları arasında ödül gücüne ilişkin okul türü değişkeni açısından, karizmatik güce ilişkin ise kıdem yılı değişkeni açısından anlamlı bir farklılık bulunmaktadır. Öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri ve alt boyutları olan yöneticiye ve okula güven düzeylerinin `yüksek` düzeyde olduğu görülmektedir. Öğretmenlerin örgütsel güven düzeylerine yönelik görüşleri arasında sadece yaş değişkeni açısından; okula güven düzeylerine yönelik görüşleri arasında ise sadece öğrenim düzeyi değişkeni açısından anlamlı bir farklılık bulunmaktadır. Okul müdürlerinin kullandığı örgütsel güç kaynağı türleri ile öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri arasında pozitif, yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir. Karizmatik güç, öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri ile en yüksek düzeyde ilişkili olan güç kaynağı türü iken , zorlayıcı güç en düşük düzeyde ilişkili olan güç kaynağı türü olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Bu çalışmayla, okul müdürlerinin kullandığı örgütsel güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişki belirlenmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda oluşan farkındalık ve bilincin, eğitim yönetimini olumlu yönde şekillendirmesi beklenmektedir.

This research is performed with the purpose of determining the relation between power sources preferred by school principals and opinions of teachers regarding organizational trust levels. There many opinions and classifications regarding classifying source of power. According to studies of French and Raven (1959) which are leading studies in literature; power sources are examined in five dimensions as of legimate power, reward power, coercive power, charisma (reference) power and expertise power. In this research it is aimed to determine the relation between these five organizational power sources preferred by school principals and opinions of teachers regarding organizational trust levels, and increase its effectiveness on teachers. Universe of research consists of 2707 teachers working in primary, middle and high schools situated in Central county of Düzce province. The sample of research on behalf of universe consists of 337 teachers working in primary, middle and high schools situated in Central county of Düzce Province designated with the layering sampling method. `Personal Information Form` and a two-part scale are used in research in order to determine demographic features of teachers as data collection tool. `The Scale of Trust to Organization and Director` including 37 articles is used in order to search for organizational confidence levels of teachers, and `The Scale of Power Sources` including 59 articles is used in order to search for perceptions regarding usage levels of teachers the power sources of their directors. At the end of applied scale, according to perceptions of teachers, school principals use legimate power at maximum level; after then respectively expertise power, reward power, referance power and then coercive power at minimum level. There is no meaningful difference among coercive power, expertise power and legimate power in terms of gender, age, education level, year of seniority and type of school varieties. There is a meaningful difference among perceptions of teachers in terms of the variety of year of seniority regarding charismatic power, and there is also a difference in terms of the variety of school type regarding prize power.It is seen that organizational trust levels of teachers and its sub-dimension the trust levels to school and director are at `high` level. There is a meaningful difference among opinions of teachers regarding organizational trust levels in terms of age variety only; and among their opinions regarding trust levels to school in terms of education level only. It is seen that there is a positive and at high level relation between types of organizational power sources used by school principals and organizational trust levels of teachers. This conclusion is reached that while charismatic power is power source which is linked to organizational levels of teachers at the highest level; coercive power is power source which is linked at the lowest level. With this research, the relation is determined between organizational power sources used by school principals and organizational confidence levels of teachers. In line with these results, it is expected that awareness and consciousness will form the management of education positively.