Denetçilerin sorumlulukları: Türkiye`de Yeminli Mali Müşavirler ile Bağımsız Denetçilerin sorumlulukları üzerine bir araştırma

Abstract

Ülkemizde kamu otoritesinin vergi denetimine yönelik yükünü hafifletmek amacıyla ihdas edilen Yeminli mali müşavirlik mesleği ile işletmelerin finansal tablolarında yer alan bilgilerin gerçeğe uygunluğu konusunda makul güvence oluşturmak amacıyla denetim gerçekleştiren bağımsız denetçiler, denetim faaliyetleri kapsamında farklı yetki ve sorumluluklara sahiptir. Çalışmanın amacı, her iki meslek grubunun gerçekleştirdikleri denetimin konusunu ve bu denetim kapsamındaki yetki ve sorumluluklarının ortaya konularak bir karşılaştırma yapılmasıdır. Teorik değerlendirmelerin yanı sıra Yeminli mali müşavir ve aynı zamanda bağımsız denetçi unvanını taşıyan 102 katılımcı ile bir anket çalışması gerçekleştirilmiş ve katılımcıların her iki meslek grubunun yetki ve sorumluluklarına ilişkin görüşleri alınmıştır. Ayrıca her iki unvanı haiz yıllardır mesleklerin içinde fiilen bulunan, denetim yapan üstatlarla görüşülerek konuya ilişkin ayrıntılı düşünceleri öğrenilmiştir.Yeminli mali müşavir (YMM) ile bağımsız denetçilerin yetki ve sorumluluklarının karşılaştırılması sonucunda, YMM'lerin ağır sorumluluklar yüklenmelerine karşın aynı oranda yetkilerle donatılmadığı sonucuna varılmıştır. Yapılan tasdik işlemi nedeniyle bir kamu görevlisi olarak kabul edilen ve cezai sorumluluk bakımından da kamu görevlileriyle aynı hükümlere tabi tutulan YMM'ler kamu görevlilerinin sahip olduğu yetkilere sahip değildir. YMM'ler için mevcut olan müşterek ve müteselsil sorumluluk hususu kamu otoritesinin vergi denetçileri için geçerli değildir. Bu bakımdan bağımsız denetçilere tanınan hak ve yetkiler ile yüklenen sorumlulukların, YMM'lere kıyasla daha dengeli olduğu sonucuna varılmıştır. Yapılan anket çalışması ile görüşmeler sonucunda ise katılımcılarda, mali ve cezai sorumluluk bakımından YMM'lerin bağımsız denetçilere kıyasla daha ağır şartlara tabi olduğu ve YMM'lerin mevzuattan kaynaklanan sorumluluklarının daha fazla olduğu görüşünün hâkim olduğu saptanmıştır; ayrıca katılımcıların büyük çoğunluğun, sorumluluklarının, yetkilerine ve yaptıkları işe göre daha fazla olduğu düşüncesinde olduğu görülmüştür.Anahtar Kelimeler: Yeminli Mali Müşavir, Bağımsız Denetçi, Tam Tasdik Denetimi, Bağımsız Denetim, Denetçinin Sorumluluğu

Sworn-in Certified Public Accountancy profession established in order to ease the burden of public authority on tax audit in our country. Independent auditors perform audits in order to provide reasonable assurance on the fairness of the information in the financial statements of the enterprises. These professional groups have different powers and responsibilities within the scope of audit activities. The aim of the study is to compare the powers and responsibilities of both occupational groups in the scope of audit activities. In addition to theoretical evaluations, a survey was conducted with 102 participants who are Sworn-in Certified Public Accountants and at the same time independent auditors. In the survey, the opinions of the participants regarding the powers and responsibilities of both occupational groups were taken. In addition, interviewed with the masters who had both occupations, who have been in the professions for years, and their detailed opinions on the subject were learned.As a result of the comparison of the powers and responsibilities of the Sworn-in CPA's (Certified Public Accountants) and independent auditors, it was observed that the Sworn-in CPA's were not equipped with the same powers despite the heavy responsibilities they undertook. Sworn-in CPA's who are accepted as a public servant due to the approval process and are subject to the same provisions as the public servant in terms of criminal responsibility does not have the powers of public servant. The joint and joint responsibility for the Sworn-in CPA's does not apply to the tax auditors of the public authority. The joint and joint responsibility for the Sworn-in CPA's does not apply to the tax auditors of the public authority. In this respect, it was concluded that the rights and powers granted to independent auditors and the responsibilities imposed on them were more balanced than the Sworn-in CPA's. As a result of the survey and interviews, it has been found that Sworn-in CPA's are subject to more severe conditions in terms of financial and criminal responsibility than independent auditors. In addition, it was observed that the majority of the participants thought their responsibilities were more than their powers and the work they did.Key Words: Sworn-in Certified Public Accountant, Independent Auditors, Full Certification Audit, Independent Audit, Responsibilities of Auditors