Vücuttaki çinko emilim ve dağılımına kalsiyum ve demirin etkisi

Abstract

63 7. ÖZET Çalışmada sütten yeni kesilmiş 35 adet Swiss albino sıçan kullanılmıştır. Her grupta 5 adet olacak şekilde 7 gruba ayrılan hayvanların başlangıç ağırlıkları belirlendikten sonra çelik kafeslere yerleştirilmiştir. Kontrol grubu hayvanlara içerisinde çinko, demir ve kalsiyumu normal olan bazal diyet, deney gruplarına ise değişik oranlarda kalsiyum ve demir içeren diyetler verilmiştir. 15 gün süreyle beslenen sıçanların her birine 2 nci' lik Zn-65 intramusküler olarak enjekte edildikten sonra, 4 gün süreyle feçes ve idrarları toplanmıştır. Elde edilen çinko ve Zn-65 değerlerinden faydalanılarak çinkonun yüzde emilim ve retansiyonu hesap edilmiştir. Ayrıca kan ve dokulardaki çinko ve Zn-65 dağılımları değerlendirilmiştir. 15 günlük beslenme peryodu sonundaki hayvanların ağırlık ortalamaları, beslenmeden önceki değerlerle karşılaştırıldığında, kontrol, Ca-eksik ve Fe-eksik gruplarda ağırlık artışı, diğerlerinde ise ağırlık kaybı dikkati çekmiştir. Fe-çok yüksek grubun dışında bu değişiklikler önemli bulunmamıştır (p<0.05). Diyetteki Ca ve Fe miktarına bağlı olarak feçesle çinko ve Zn-65 atılımındaki farklılıklar, Zn-65 emilim eğrisinde önemli değişikliklere neden olmuştur. Ca-eksik ve Fe-eksik grupların emilim oranında 4 gün süreyle kontrole göre azalma, Ca ve Fe yüksek ve çok yüksek alan gruplarda ise artma meydana gelmiştir (p<0.001). Retansiyon yüzdesindeki değişiklikler de çinkonun yüzde emilim eğrisindeki değişikliklere paralel bulunmuştur.64 Duedenum, Jejunum ve ileum gibi barsak bölgelerinin çinko ve Zn-65 dağılımları, Ca-eksik ve Fe-eksik gruplarda artarken, diğer gruplarda azalma göstermiştir. Bu değişiklikler duedenum bölgesi dışında önemli bulunmamıştır. Karaciğer dokusu hariç böbrek ve beyin dokularının totalindeki çinko ve Zn-65 dağılımlarında bütün gruplarda önemli bir değişiklik meydana gelmemiştir. Çinko dağılımı dokuların gramı başına ifade edildiğinde ise Ca eksik grubun böbrek çinko muhteviyatında artma, Ca-yüksek ve çok yüksek alanlarda ise azalma dikkati çekmiştir. Beyin dokusundaki çinko ve Zn-65 dağılımı da Ca ve Fe eksik ve yüksek alanlarda böbrek dokusundaki ile paralellik göstermektedir. Kandaki Zn-65 miktarı da yukarıdaki bulguları desteklemektedir. Sonuç olarak diyetteki Ca / Zn ve Fe / Zn oranlarındaki değişiklikler, çinko emilimi ile dokulardaki dağılımı üzerinde önemli etkiler oluşturmaktadır. Çinko ile kalsiyum ve demir arasında mineral-mineral etkileşimi olmakta, bu da en çok ince barsağın duedenum bölgesinde meydana gelmektedir.

7.SUMMARY 35 weaning Swiss albino rats were subjected in these experiments. The animals were divided into seven groups consisting five rats in each group. After the initial body weights of the animals were determined, they were placed in stainless steel cages. The control group was fed on basal diet with adequate levels of zinc, iron and calcium while the experimental diets containing different levels of calcium and iron ad libitum for fifteen days. On the 16th day animals were injected intramuscularly 2 /iCV rat Zn-65 dissolved in saline. Immediately after the injection, each of the rats was transferred into stainless steel metabolism cages seperately. Feces and urine were collected quantitatively for a period of four days. The absorption and retentition percentages were calculated by using feces and urine zinc and Zn-65 values. Also, distribution of the zinc and Zn-65 contents in the blood and organs were determined. An increase in the post feeding period body weights were observed in the control, Ca-deficient and Fe-deficient groups., whereas a decrease was found in the others. However, these changes were not significant in none of the groups except the Fe-very high one (p<0.05). The differences in the loss of zinc and Zn-65 in the feces caused important changes in Zn-65 absorption curve depending on the Ca and Fe amounts of the diets. Low Ca and Fe very significantly decreased the absorption percentage (p<0.001) but there was an increase in Ca and Fe high and very high groups (p<0.001). The retention percentage changes were found parallel to the changes in the absorption percentage curve.Zinc and Zn-65 distribution of duedenum, jejunum and ileum increased in calcium deficient and Fe-deficient groups while decreased in the others. However, these changes were significant only for duedenum. In none of the groups, total zinc and Zn-65 distributions of the kidney and brain did not change significantly except the liver tissues. When the zinc distribution expressed per gram of dry organ an increase in the kidney zinc content in the Ca-deficient group but a decrease in the Ca-high and very high groups was observed. In experimental groups, the differences in zinc and Zn-65 distrubition expressed per gram of dry organ in the brain tissue were same as in the kidney. The blood Zn-65 amount also supports these finding (p<0.05, p<0.001). As a result, changes in dietary Ca/ Zn and Fe/ Zn ratios have important effects on the absorption and its distribution in tissues. A mineral-mineral interaction occurs between zinc and calcium, and zinc and iron more frequently in the duedenum.