Sanayi işçilerinin 24 saatlik idrar örneklerinde `kromatografik zenginleştirme yöntemi` kullanılarak ağır metallerin kantitatif tayini

Abstract

ÖZET Vücud sıvılarından biri olan idrar içerisindeki eser düzeydeki Cu, Zn, Ni, Mn, Pb, Cd, Cr ve Fe gibi elementlerin tayinini yapmak üzere amaçladığımız bu çalışmada, bir kroma- tografik zengini eş't irme yöntemi geliştirildi. Geliştirilen bu yöntem eser element yönünden çok yoğun ortamda çalışan (ÇÎNKUR A. S.) işçileri ile böyle bir ortamda çalışmayan kişilerin 24 saatlik idrar örneklerinde eser metal iyonlarının tayini için kullanıldı. Tayinlerde Amberlit XAD-4 reçinesi ile doldurulan mikro kromatograf ik kolonlar kullanıldı. Numunelerin pH'sı 8' e ayarlandıktan sonra ince-lenen elementlerin 8-Hidroksikinolin ile metal şelatları oluşturuldu. Oluşan karışım kolondan geçirildi. Amberlit XAD-4 reçinesi üzerinde adsorblanan metal şelatları aseton-HNOa karışımı ile elue edildi ve metal deri- şimleri FAAS ile tayin edildi. Zenginleştirme işlemi ile ilgili analitik parametreler incelendi. Yöntemin geri kazanma değerleri %95` den büyük ola rak bulundu. Bağıl standart sapmasının % 1-4 aralığında oldu ğu gözlendi. Çalışma grubunun 24 saatlik idrarlarında incelenen ele mentlerden Zn, Fe, Cu, Mn, Ni, Cr, Cd, Pb'un kontrol grubuna nazaran istatistiksel olarak anlamlı miktarda yüksek olduğu tesbit edildi.

SUMMARY '.Hi this study, a chromatic preconcentration method was developed to determine trace metals, such as Zn, Ni, Mn, Cd, Or, 'Cu, Pb, Fe in urine being one of the important body fluid. This method was employed to determine the levels of trace metals in the 24 hours urine samples taken from the workers exposed heavily to these elements in ÇÎNKUR and from control group not exposed to these element. Micro chromatographic columns filled with Amberlite XAD-4 resin were used for the determinations. The pH of the ?samples was adjusted to 8 and 8-hydroxyquino'l ine metal chela tes of the elements under examination were formed. Then the mixture was passed through the XAD-4 column. The metal chela tes adsorbed on the column were eluated with a mixture of cicetone-HN0 3. After- chromatographic separation the concent rations of the metals were measured by a flame atomic ab sorption spectrometer. Analytical parameters of the preconcentration method were investigated. The recovery of the method was found to bo >95%. The relative standard deviation changed in the range 1-4%.' The levels of Zn, CU, Mn, Ni, Pb, Cd, Cr, Fe in the uri ne samples of the group working in ÇÎNKUR were found to bo titatiflticaily higher th&o. Qiq control group urine samples collected for a period of 24 hours.