Depresyon ve anksiyete modeli oluşturulan deney hayvanlarında yaş ve cinsiyetin davranış üzerine etkisi

Abstract

ÖZET Anksiyete ve Depresyon Modeli Oluşturulan Deney Hayvanlarında Yaş ve Cinsiyetin Davranış Üzerine Etkisi Çalışmalar Fizyoloji Anabilimdalı Davranış Laboratuarında toplam 120 adet fare ve 120 adet sıçan kullanılarak gerçekleştirildi. Deney hayvanları yaş ve cinsiyetlerine göre 4 gruba ayrıldı. Yükseltilmiş T-labirent ve emosyonel hipofaji testi anksiyete modeli, davranışsal ümitsizlik testi depresyon modeli oluşturmak için kullanıldı. Her bir model dört gruptan oluşan toplam 40 adet hayvana uygulandı. Hem farelere hem sıçanlara uygulanan bu 3 testin öncesi ve sonrasında deney hayvanlarının davranış parametreleri açık alan test apareyinde gözlemlendi ve değerlendirildi. Yükseltilmiş T-labirent, eşit boylarda 3 kolu olan, yerden belli bir yükseklikte bulunan, fare ve sıçan için farklı ölçülere sahip bir deney düzeneğidir. Şartlı ve şartsız korku cevaplarını ayırmayı sağlar. Hipofaji testi 16 saat aç bırakılan ancak su alımına izin verilen deney hayvanlarının bu süre sonunda alışık olmadıkları yemle (unfamiliar) karşılaşmalarına dayanmaktadır. Davranışsal ümitsizlik testi, silindirik cam kap içindeki suya bırakılan deney hayvanının belli bir süre bu ortamdan çıkmak için çaba gösterip daha sonra sakinleşmesi esasına dayanır. Davranış parametrelerinin incelendiği açık alan test apereyi fare ve sıçan için farklı ebatlarda hazırlanmış, zemini siyah çizgilerle eşit karelere ayrılmış, üstü açık, kare şeklinde bir kutudur. Açık alan test apereyinde deney hayvanlarının lokomotor aktivitesi (çizgi geçme sayısı), çevreyi keşfetme davranışı (arka ekstremiteleri üzerinde yükselme sayısı) ve otonom fonksiyonları (kaşınma ve defekasyon sayıları) gözlemlenir. Yükseltilmiş T-labirentte şartlı korku cevaplarını değerlendirmek için tekrarlayan ölçümler (Repeated measures), şartsız korku cevapları, hipofajide yem tüketim miktarı, davranışsal ümitsizlik testinde hayvanların hareketsiz kalma sürelerini değerlendirmek için tek yönlü ANOVA testi kullanılmıştır. Şartlı korku cevabında gruplar arası farklılık Mann VVhitney- U, testi ile belirlenmiştir. Anksiyete ve depresyon öncesi ve sonrası davranış parametrelerinin arasındaki farklılıklar Wilcoxon testi, gruplar arasındaki farklılıklar ise Kruskal Wallis testi ile karşılaştırıldı. Anksiyete oluşturulan yükseltilmiş T-labirent, hipofaji testi ve depresyon oluşturulan davranışsal ümitsizlik testi sonrasında hem fare hem de sıçanda davranış parametrelerinden çizgi geçme ve arka ekstremiteleri üzerinde yükselme sayıları azalmış, kaşınma ve defekasyon sayıları ise değişmemiştir. Genellikle dişiler erkeklerden, gençlerde yaşlılardan daha aktif bulunmuştur. Anahtar kelimeler: Anksiyete modeli, depresyon modeli, davranış parametreleri, fare, sıçan

SUMMARY The Effects of Age and Sex on the Behaviour of Labaratory Animals with Models of Anxiety and Depression Our studies were performed in a Behaviour Labaratory of Physiology Department with 120 mice and 120 rats, ie. young male, old male, young female, old female. Labaratory animals were divided in 4 groups according to their age and sex. In this study, elevated T-maze and emotional hypophagia tests were performed to form anxiety model and behavioural despair test was performed to form depression model. Each model applied to a total of 40 animals in four groups. Before and after these tests behaviour parameters of these animals were observed and evaluated by using open field area test. Elevated T-maze consists of three arms of equal dimensions, elevated from the floor. This test generate both conditioned and unconditioned fears. In emotional hypophagia test animals were deprived of food but not of water for 16 hours and then they were given some unfamiliar food. In behavioural despair test after a while animals were forced to swim in a narrow cylinder from which they can not escape and they become immobile. Open field area is a rectangular box with a floor divided into squares by black lines. In this box locomotor activity (line crossing), exploration (rearing) and autonom function (grooming and defecation) were evaluated. Repeated measures test was used to analyse the response to conditioned fear in elevated T-maze, and one way ANOVA test was used to analyse unconditioned fear, the consume of rabbit food in hypophagia test and the duration of immobilization in behavioural despair test. The differences between the groups were analysed by Mann Whitney U test. The differences between the behaviour parameters, before and after the anxiety and depression were analyzed by Wilcoxon, and the differences between the groups analyzed with Kruskal Wallis test (Scheffe). Numbers of line crossing and rearing were decreased, but grooming and defecation was not changed after the elevated T-maze, hypophagia test (anxiety models) and behavioural despair test (depression model) both in mice and rats. It was found that the females were more active than males and young animals were more active than old animals. Keywords: Anxiety, depression, animal models, mice, rat.