Alzheimer hastalarının lenfositlerinde rRNA ifadelenmesinin araştırılması

Abstract

in ÖZET ALZHEIMER HASTALARININ LENFOSİTLERİNDE rRNA İFADELENMESİNİN ARAŞTIRILMASI Alzheimer hastalığı (AH), orta ve geç yaşlarda görülen, genetik ve çevresel faktörlerin etkilediği, ilerleyici nörodejeneratif bir hastalıktır. Çekirdekçik oluşturan DNA bölgeleri (nucleolar organizer regions=NORs), akrosentrik kromozomlann sekonder darlık bölgelerinde bulunan ribozomal genleri ifade ederler. Alzheimer ve Down sendromlu hastaların beyninde P-amiloid birikiminde artış vardır. P-amiloid geni, ribozomal DNA senteziyle ilgili akrosentrik bir kromozom olan 21. kromozomda bulunmaktadır. Ayrıca, ribozomal genlerin aktif transkripsiyonel durumu ve gümüş boyanabilmesi arasında bir korelasyon olduğu bilinmektedir. Böylece, AH ile akrosentrik kromozomlardaki ribozomal genler arasında bir ilişkinin bulunması muhtemeldir. Çalışmamızda, AH hastaları ve kontroller arasında ribozomal genlerin aktivitesinin karşılaştırılması amacıyla, 20 Alzheimer hastası ve 20 sağlıklı kontrol (10 genç ve 10 yaşlı) kişinin lenfosit kültürleri yapılmış ve interfaz alanlarındaki total çekirdek ve NOR alan oranlan ile metafaz alanlanndaki akrosentrik kromozomlann Ag+ NOR dağılımlan ve satellit assosiasyonları (SA) değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmelere göre AH hastalarının interfaz çekirdeklerindeki NOR alan oranlarının, yaşlı kontrol grubuna göre daha az olduğu bulunmuştur (P=0.035). Alzheimer hastaları ile kontrol gruplarının akrosentrik kromozomlarının Ag+ NOR'ların segment büyüklükleri karşılaştınldığında, AH hastalarında 22. kromozomun Ag+ NOR 1 segment derecesinin genç kontrollere göre arttığı bulunmuştur (P=0.018). Alzheimer hastaları ve kontrol grublanın Ag+ total kromozomlar, Ag+ 21. kromozomlar ve SA sıklıkları ve dağılımları karşılaştırıldığında istatistiksel olarak bir fark bulunamamış (P>0.05), ancak SA'daki total kromozom sayısının Alzheimer hastalarında yaşlı kontrollere göre arttığı bulunmuştur (P=0.05). Sonuç olarak, Alzheimer hastalarında NOR alan oranlarının azalması, ribozomal genlerin aktivitesinde bir azalma olduğunu bize gösterebilir. Bununla birlikte, AH hastalarındaki ribozomal genlerin aktivitelerindeki değişiklikler üzerine destekleyici ileri çalışmalara ihtiyaç vardır. Anahtar kelimeler: Alzheimer hastalığı; çekirdekçik oluşturan bölgeler; kromozom 21; satellit birleşmesi.

rv SUMMARY THE INVESTIGATION OF THE rRNA EXPRESSION IN LYMPHOCYTES OF ALZHEIMER PATIENTS Alzheimer's disease (AD) is a progressive and irreversible neurodegenerative disorder occurring with effects of genetic and environmental factors in middle or late life. DNA regions forming nucleolus (nucleolar organizer regions=NORs) expresses ribosomal genes present in secondary constriction regions of acrocentric chromosomes. There are increased deposits of B-amyloid in brain of the patients with AD and Down's syndrome. B-amyloid gene is located in acrocentric chromosome 21 which is related to for ribosomal DNA synthesis. Also, there seems to be a correlation between active transcriptional state and silver stainability. Therefore, it is possible that there is a relation between AD and ribosomal genes which were located in acrocentric chromosomes. In our study, In order to compare activities of ribosomal genes in patients with AD and controls, lymphocytes of 20 AD patients and 20 healthy controls (10 young and 10 older) were cultivated. In addition to total nucleus and NOR surface proportions in interphase nucleus and silver stainability and satellite association (SA) of acrocentric chromosomes in metaphases were evaluated. According to these evaluations the decrease in NOR surface proportions have been observed in interphase nucleus of AD patients compared with elderly controls (P=0.035). When are compared with those of the sizes of Ag+ segments of acrocentric chromosomes of AD patients and control groups the Ag staining size 1 of the chromosome 22 from AD patients was found be increased in young controls (P=0.018). There was no statistically significant difference between AD patients and control groups in terms of Ag+ acrocentric chromosomes, Ag+ chromosome 21 and SA frequency (P>0.05). However, it has been shown that there is a significant increase of the total number of chromosome in S A from AD patients when compared with elderly controls (P=0.05). As a result, the decrease of NOR surface proportions in AD patients may show us a decrease in activity of ribosomal genes. However, further studies are required to support alterations on the activities of ribosomal genes in AD patients. Key Words: Alzheimer's disease; nucleolus organizer regions; chromosome 21; satellite association.