Kayseri yöresinde sığır ve koyunlarda kene türlerinin araştırılması

Abstract

IV KAYSERİ YÖRESİNDE SIĞIR VE KOYUNLARDA KENE TÜRLERİNİN ARAŞTHULMASI ÖZET Keneler dünyanın her bölgesinde yayılış gösteren ektoparazitlerdir. Genel olarak bütün hayat dönemleri boyunca (6 bacaklı larva, 8 bacaklı nimf ve erişkin) kan emerek uzun yıllar yaşarlar. İnsan ve hayvan hastalıkları açısından keneler en önemli vektörler arasında yer alırlar ve besi hayvanları, insanlar ve yabani hayvanlara birçok zararlı etkileri vardır. Ayrıca, kene felci, kene zehirlenmeleri, iritasyon, kene sokması alerjisi gibi ciddi toksik durumlara sebep olurlar. Kenelerin derideki ısırdığı yerlerin, uzun süreli ağrılı olması ve sekonder enfeksiyonlara, aynı zamanda myiasise zemin hazırlamalarından dolayı önemlidir. Bugüne kadar dünyada iki büyük aileye bağlı yaklaşık 850 kene türü saptanmıştır. Keneler, üzerlerindeki kutikula tabakasının özelliklerine göre başlıca Ixodidae, Argasidae olarak iki aileye ayrılırlar, bcodidae' lerin kütikülası serttir ve bu yüzden de sert kene, Argasidae'ler ise kutikula tabakası daha esnek ve yumuşaktır ve bu yüzden de yumuşak kene olarak adlandırılırlar. Üçüncü familya ise içerisinde sadece bir tür bulunduran Nuttallielidae familyasıdır. Türkiye, bulunduğu iklim kuşağı dolayısıyla kenelerin yaygın olduğu bir ülkedir. Türkiye'de 2 aileye bağlı 9 cinste 30 kene türü saptanmıştır. Bu çalışmada, Ocak-Kasım 2002 tarihleri arasında Kayseri yöresinde sığır ve koyunlarda kene türleri araştırılmıştır. Çalışma süresince 1245 koyun ve 512 sığır, kene enfestasyonu bakımından incelenmiştir. Kontrolü yapılan koyunların 263 (%21)'ünde, sığırların ise 87 (%17)'sinde kene enfestasyonu belirlenmiştir. Enfeste hayvanlardan toplam 2064 adet erişkin kene toplanmıştır. Toplanan erişkin kenelerin, stereo mikroskop kullanılarak yapılan tür ayrım çalışmasında; Rhipicephalus turanicus, R. sanguineus, R.bursa, Hyalomma anatolicum anatolicium, H.a.excavatum, H.detritum, Haemaphysalis sulcata, Hae.parva, Boophilus annulatus, Dermacentor marginatus, Ornithodoros lahorensis türleri olduğu belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Kayseri, Kene, Koyun, Sığır, Sistematik

V INVESTIGATION OF TICK SPECIES ON SHEEP AND CATTLE AROUND OF KAYSERİ ABSTRACT Ticks are obligate ectoparasites, and widespread in almost every region of the world. In genaral, all stages of the life cycle (larvae with six legs, nymphs and adults with eight legs) suck blood and all are also able to survive for long periods. Ticks are among the most important vectors of human and animal diseases, and also important as pests, affecting man, livestock and wildlife. In addition ticks cause severe toxic conditions e.g. tick paralysis and various tick toxicoses, irritation, tick bite allergies. The skin wounds caused by tick bites are often painful of long duration and frequently lead to secondary infection by bacterial pathogens and also susceptible to screw worm infenstations. Approximately 850 species are known, subdiveded in to 2 major families the 'hard ticks' or bcodidae, so called because of their sclerotized dorsal scutal plate and 'soft ticks' or Argasidae so called because of their flexible, leathery cuticle. A third family, the Nuttalliellidae contains only a single species. Because of the geographic and climatic conditionss of Turkey, ticks are very, common there are 30 species in 9 genera belong to the families bcodidae and Argasidae. This study was performed to investigate ticks species on sheep and cattle around Kayseri between January and November 2002. During the study 1245 sheep and 512 cattle were examined for tick infestation 263 (%21) of the sheep and 87 (%17) of the cattle were infested with ticks naturally. A total of 2064 adult ticks were collected from the infested animals. The collected 2064 adult ticks were identified as Rhipicephalus turanicus, R. sanguineus, R. bursa, Hyalomma.a.anatolicum, H.a.excavatum, H.detritum, Haemaphysalis sulcata, Hae.parva, Dermacentor marginatus, Boophilus annulatus and Ornithodoros lahorensis, using stereo microscope. Key words: Cattle, Kayseri, Sheep, Systematic, Tick