Dental muayeneleri sırasında panoramik radyograflarının karotid arter bölgelerinde kalsifikasyon olduğu düşünülen hastaların ultrason muayenesi ile değerlendirilmesi

Abstract

ÖZETAna karotid arterin bifurkasyon bölgesinde yer alan aterosklerotik lezyonlar felçlere yol açan en yaygın sebeptir. Bu lezyonlar kısmen kalsifiye olabilirler ve karotid bifurkasyon bölgesinde kalsifikasyonlar şeklinde, rutin olarak alınan panoramik radyograflarda olarak karşımıza çıkabilir. Bu tez çalışmasının amacı, rutin dental muayeneleri esnasında panoramik radyograflarında karotid arter kalsifikasyonu (KAK) varlığından şüphelenilen hastalarda, panoramik radyograflardan elde edilen bulguların ultrason muayenesi ile tutarlılığının değerlendirilmesidir. Ayrıca, hastaların mevcut sistemik durumları, beden kitle indeksleri ve sigara kullanma durumları öğrenilerek hangi durumlarda KAK'a yatkınlığın arttığının araştırılması amaçlanmıştır.Çalışma kapsamında yaşları 40 ve üzeri olan ve radyografında KAK'dan şüphelenilen 70 hasta çalışma grubuna, yine yaşları 40 ve üzeri ancak radyograflarında kalsifikasyon olmadığı düşünülen 35 hasta kontrol grubuna dahil edildi ve hastaların tamamı radyograflarda koyulan teşhis doğruluğunun kıyaslanması için ultrason muayenesi için yönlendirildi.Elde edilen sonuçlar doğrultusunda; panoramik radyografların KAK'ları tespit etme duyarlılığı (sensitivitesi) % 79,8, spesifitesi % 81,1 ve doğruluk oranı ise % 80,5 olarak bulunmuştur. Bununla birlikte, sistemik hastalıkların, KAK varlığı ile arasındaki ilişkisini değerlendirdiğimizde; hipertansiyon, yüksek kolesterol, kalp hastalığı gibi kronik hastalıklar, hastaların sigara içtikleri süre ve bayan hastaların menapoz döneminde olmaları ile KAK varlığı arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra sadece diabet ve böbrek hastalığı kalsifikasyon varlığı ile ilişkisiz olarak değerlendirilmiştir. Sonuçlar doğrultusunda, panoramik radyograf bulguları ile ultrason sonuçları hastaların ileri muayene için yönlendirilmelerini gerektirecek kadar yüksek oranda uyumlu bulunmuştur.Anahtar kelimeler: Panoramik radyogragraf, karotid arter kalsifikasyonu, renkli Doppler görüntüleme, ateroskleroz

ABSTRACTAtherosclerotic lesions at the bifurcation of the common carotid artery are the most common cause of stroke. On occasion these lesions are partially calcified and visible on panoramic radiograph by the incidental finding of calcifications overlying the carotid bifurcation. The aim of this study was to investigate the agreement between diagnosis of carotid artery calcifications (CAC) seen on panoramic radiographs and color Doppler ultrasound images. Besides, systemic conditions, body mass index and smoking habit of each patient were learned and investigated which condition increases the susceptibility to CAC.Patients older than 40 years were included in the study and they were divided into two group as study and control group. The study group consisted of 70 patients who have suspicious CAC on their panoramic radiographs, and the control group consisted of 35 patients who were not thought to have CAC on their radiographs. Patients of both groups were referred for further follow-up ultrasound examination and the agreement between diagnosis of carotid artery calcifications (CAC) seen on panoramic radiographs and color Doppler ultrasound images were compared.According to the examinations of 210 carotid artery regions bilaterally examined in 105 patients; panoramic radiographs were found to have 79,8 sensitivity, 81,1% specivity and 80,5% accuracy to diagnose CAC. Besides, while evaluating the relation between the presence of CAC and systemic conditions of the patients, CAC were found to have statistically significant relation with chronic diseases such as hypertension, hyperlipidemia, and heart diseases. Also, length of smoking time and for female patients climacteric period were also found related with the presence of CAC, however diabetes mellitus and renal diseases were not found relevant. In conclusion, panoramic radiographic findings and ultrasound results are found highly consistent enough to refer patients who have suspicious CAC for further medical evaluation.Key words: Panoramic radiograph, carotid artery calcifications, color doppler imaging, atherosclerosis