Fazla kilolu kadınlara transteoretik model temelli verilen eğitim ve izlemin egzersiz davranışı kazandırmaya etkisi

Abstract

Amaç. Bu araştırma, fazla kilolu kadınlara Transteoretik Model'e göre verilen eğitim ve izlemin egzersiz davranışı kazandırmaya etkisini incelenmek amacıyla ön-son test, kontrol gruplu, yarı deneysel olarak yapılmıştır.Materyal ve Metot. Araştırmanın evrenini; Şükrüpaşa ASM bölgesinde yaşayan, 20-45 yaş grubundaki kadınlar, örneklemini ise bu ASM'ye herhangi bir nedenle başvuran fazla kilolu (BKİ=25-29.9) olan ve güç analizi ile belirlenen 55 deney, 55 kontrol grubu olmak üzere 110 kadın oluşturmuştur. Evrenden örneklem seçimi olasılıksız örnekleme yöntemiyle yapılmıştır. Verilerin toplanmasında; Kişisel Bilgi Formu, Egzersiz Değişim Aşaması Kısa Soru Formu, Değişim Süreçleri Ölçeği, Öz-Etkililik Ölçeği, Karar Verme Dengesi Ölçeği ve pedometre kullanılmıştır. Deney grubundaki kadınlara içinde bulundukları değişim aşamalarına göre Transteoretik Model'e göre yapılandırılmış ?Eğitim Programı? (10 hafta) ev ziyareti yapılarak uygulanmış ve iki ayda bir toplam üç kez olmak üzere 6 ay süreyle ?İzlem? yapılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde; yüzdelik, ki kare, McNemar, bağımsız gruplarda t testi, eşleştirilmiş t testi ve varyans analizi testleri kullanılmıştır.Bulgular. Ön test ölçümlerinde deney grubundaki kadınların yüzde 9'u hareket ve sürdürme aşamasında iken; son test ölçümlerinde bu oran yüzde 54.5'e yükselmiştir. Deney grubunda ön ve son test ölçümlerinde belirlenen değişim aşamaları arasındaki fark önemli bulunmuş (p<0.001), kadınların 76.3'ü ilerleme yönünde değişim göstermiştir. Eğitim ve izlem sonrası son testte kadınların egzersiz değişim süreçleri, öz-etkililik ve karar verme dengesi ölçekleri genel puan ortalamaları ön teste göre artmış ve gruplar arasındaki fark önemli bulunmuştur. Son testte, deney grubunun günlük ortalama adım sayıları ön testte göre artarken, BKİ değerleri ön teste göre azalmış ve gruplar arasındaki fark önemli bulunmuştur (p<0.001).Sonuç. Fazla kilolu kadınlara egzersiz davranışı kazandırmada Transteoretik Model'e göre verilen eğitim ve izlemin etkili olduğu belirlenmiştir

Aim. This research was conducted as a quasi-experimental study pre-post test design with a control group to examine the effect of Transtheoretical Model-based education and follow-up on providing overweight women with exercise behavior. Material and Method. The population of the research consisted of women in the age group of 20-45 years, who lived in the region of ?ükrüpa?a Family Health Center (FHC); and the sample included 110 overweight women (BMI=25-29.9) in total (55 experiment, 55 control subjects) who presented to this FHC for any reason and who were determined by power analysis. Data were collected using Personal InformationForm, Stages of Change-Short Form, Processes of Change Scale, Self-Efficacy Scale, Decisional Balance Scale and pedometer. The women in the experiment group were visited at their home to receive `Education Program` (10 weeks) designed according to the Transtheoretical Model, depending on the women's stages of change, and they were followed-up for 6 months. Results. While 9% of the women in the experiment group were found to be in the stages of action and maintenance in the pretest measurements, this ratio increased to 54.5% in the posttest measurements. In the experiment group, the difference between the stages of change determined in the pretest and posttest measurements was found to be significant (p<0.001), and 76.3% of the women showed progress. The overall mean scores of the processes of exercise change, self-efficacy, and decisional balance scale were observed to have increased in the posttest following education and follow-up, and the difference between the groups was significant. In the posttest the daily mean step counts in the experiment group increased compared to the pretest, while BMI values VIIdecreased, and the difference between the groups was found to be significant (p<0.001).Conclusion. Transtheoretical Model-based education and follow-up was determined to be effective in providing overweight women with exercise behavior. Key Words: Overweight, Exercise behavior, Nursing, Women, Transtheoretical Model.