Türkiye`de doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının belirleyicileri ve ekonomik büyümeye etkisi

Abstract

Uluslararası sermaye hareketlerinin büyük bir kısmını oluşturan ve istihdam, teknoloji, işletme bilgisi, uluslararası piyasalara entegrasyon ve rekabet ortamının oluşturulması noktasında ekonomik büyümeye birçok fayda sağlamaktadır. DYSY'lerin ülke ekonomilerine sağladığı avantajlar ve bu yatırımların ülke ekonomileri açısından önemi göz önüne alındığı zaman, DYSY'lerin ülke ekonomilerini tercihini etkileyen ekonomik faktörlerin saptanması DYSY girişlerinin sürekliliğinin sağlanması açısından büyük önem arz etmektedir. DYSY'lerin belirleyicilerini tespit etmek amacıyla Türkiye ekonomisinden seçilmiş dışa açıklık oranı, döviz kuru, gayrisafi yurtiçi hâsıla, uluslararası net rezervler, faiz oranları, İstanbul menkul kıymetler borsası ve ülke riski değişkenlerinin; 2005Q1-2015Q3 dönemlerine ait zaman serisi verileri kullanılarak regresyon analizi yapılmıştır. Ayrıca DYSY'ler ile ekonomik büyümeyi temsilen gayrisafi yurtiçi hâsıla değişkeni arasında Granger Nedensellik testi uygulanmıştır. Çalışmanın sonucunda DYSY'lerin belirleyicilerinin dışa açıklık oranı, döviz kuru, gayrisafi yurtiçi hâsıla ve uluslararası net rezervler değişkenleri olduğu ve DYSY ile gayrisafi yurtiçi hâsıla arasında çift yönlü nedenselliğin olduğu tespit edilmiştir.

When considering the benefits of FDI-consitute a large portion of international capital movement and provide a great benefit to economic growth to the country's economy in the point of employment, technology, business knowledge, integration to the international markets and the creation of a competitive environment- to the national economy, and the importance of these investments in the country's economy, determination of economic factors in the choice of the national economy of FDI is great importance in order to ensure continuity of inflow of FDI. On the purpose of identifying the determinants of FDI, regression analysis is performed by using time series data belonging to period 2005Q1-2015Q3 of openness rate, exchange rates, gross domestic product, international net reserves, interest rates, BIST and country risk variables selected from Turkey's economy. Also, Granger causality test is applied between FDI and gross domestic product variables that represent the economic growth. At the end of the study, it is identified that the determinants of FDI are openness rate, exchange rates, gross domestic product and international net reserves variables and that there exists bidirectional causality between FDI and gross domestic product.