Tip 2 diyabet hastalarında diyabet eğitiminin bilişsel-sosyal faktörlere etkisi

Abstract

Tip 2 Diyabet Hastalarında Diyabet Eğitiminin Bilişsel – Sosyal Faktörlere EtkisiAmaç: Diyabet eğitiminin Tip 2 diyabet hastalarının bilişsel-sosyal faktörlerine ve metabolik kontrol değişkenlerine etkisinin incelenmesidir. Materyal ve Metot: Araştırmada tek grup ön test – son test deneme öncesi modeli uygulandı. Araştırmanın evrenini verilerin toplandığı 15 Ağustos 2013 – 15 Eylül 2013 tarihleri arasında T.C. Sağlık Bakanlığı Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Endokrinoloji Polikliniği'ne başvuran, en az 6 ay ve üzeri Tip 2 diyabet tanısı olan ve insülin pompa tedavisi almayan 287 hasta oluşturdu. Araştırmanın örneklemini bu evrenden güç analizi ile belirlenen ve rastgele seçilen Tip 2 diyabetli 75 hasta oluşturdu. 13 hasta çeşitli nedenlerle çalışma dışı kaldı ve çalışma 62 hasta ile tamamlandı. Verilerin toplanmasında; Kişisel Bilgi Formu, TÇBD Anketi ve Metabolik Kontrol İzlem Formu kullanıldı. Verilerin istatistiksel analizinde; Kolmogorov-Smirnov Testi, Eşli Serilerde T Testi ve Wilcoxon Signed Ranks Testi kullanıldı.Bulgular: Eğitim öncesi ve eğitim sonrası bilişsel-sosyal faktörlerin karşılaştırılmasında; engel algısı, ciddiyet algısı, pozitif destekleyici davranışlar ve sonuç beklentisi algısına ait puan ortalamaları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulundu (p˂0.05). Sosyal destek algısı ve özyeterlik algısına ait puan ortalamaları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmadı (p˃0.05). Eğitim öncesi ve eğitim sonrası kan basıncı puan ortalama değerleri arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulundu (p˂0.05). Açlık plazma glikozu, tokluk plazma glikozu, HbA1c, HDL, LDL, trigliserid, bel çevresi ve BKİ puan ortalamaları arasındaki fark anlamlı bulunmadı (p˃0.05).Sonuç: Tip 2 diyabet hastalarına verilen planlı eğitimin, kan basıncı dışında diğer metabolik kontrol değişkenlerini etkilemediği, sosyal destek algısı ve özyeterlik algısı dışında diğer bilişsel-sosyal faktörleri olumlu yönde etkilediği saptandı. Anahtar Kelimeler: Bilişsel-sosyal faktörler, diyabet, eğitim, hasta, metabolik kontrol değişkenleri, hemşirelik

Effect of Diabetes Education Provided to Type 2 Diabetic Patients on Cognitive-Social FactorsAim: The purpose of the study is to examine to effect of diabetes education provided to type 2 diabetics on cognitive-social factors and their metabolic control variablesMaterial and Method: In the study was performed one group pretest – posttest design. The research population was created 287 patients, who were admitted to Endocrinology Clinic at the T.C. Ministry of Health, Recep Tayyip Erdogan University Education and Research Hospital from August 15, to September 15, 2013, for at least 6 month and longer patient diagnosed with Type 2 diabetes and without insulin pump therapy. The study sample was consist of 75 patient with type 2 diabetes, was determined by power analysis in this population and were randomly selected. 13 of patients were removed from study due to various reasons, and study was conducted with 62 patients. The collection of data; Data were collected using İndividual Recognition Form, Turkish Multi Dimensional Diabetes Questionnaire and Metabolic Control Follow-Up Form. In statistical analysis was used Kolmogorov-Smirnov Test, Paired Series T Test and Wilcoxon Signed Ranks Test.Results: The mean scores before and after education of cognitive-cocial factors were compared; it was found to be statistically significant the difference between pre-education and post-education mean scores of interference, severity, positive reinforcing behaviors and outcome expectancies (p˂0.05). It was not found to be statistically significant the difference mean scores of social support and self-efficacy (p˃0.05). It was found to be statistically significant the difference between pre- and post-education mean values of arterial blood pressure (p˂0.05). It was not found to be statistically difference mean values of fasting and random plasma glucose, HbA1c, HDL, LDL, triglyceride, waist circumference and body mass index (p˃0.05).Conclusion: Planned diabetes education provided to type 2 diabetics is not affected metabolic control variables outside blood pressure, but is positively affected other cognitive-social factors outside social support and self-efficacy.Key Words: Cognitive-social factors, diabetes, education, patient, metabolic control variables, nursing