En eski çağlardan Urartu`nun yıkılışına kadar Hasankale ve çevresi

Abstract

ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZİ EN ESKİÇA?LARDAN URARTU'NUN YIKILIŞINA KADAR HASANKALE ve ÇEVRESİ İhsan Sabri BALKAYA Danışman: Yrd.Doç.Dr. Alparslan CEYLAN 1995, Sayfa: 50 Jüri: Hasankale ve çevresinin önemli bir yerleşim merkezi olduğu tarihi bir hakikattir. Sahip olduğu coğrafî, jeostratejik ve jeopolitik öneminden dolayı tarihin Eskiçağlarından beri insan topluluklarının yerleşim merkezi olmuştur. Bu çalışmamızda Hasankale ve yöresinin Eskiçağ adına taşıdığı önemi ve barındırdığı tarihi materyali ortaya koyma amacını taşır. Araştırma yapmaya başladığımızda bölgeye Eskiçağlardan itibaren bir çok gezgin ve seyyahın geldiği bilinmektedir. Xsenophon'a kadar uzanan bu gezgin ve araştırmacılar; bölgenin tarihi öneminden, coğrafyasından, yaşayan insan topluluklarının kültür ve inançlarından, tarihi eser ve kalıntılarından bahsetmişlerdir. Araştırma ve incelemeler ancak XIX. yüzyılda ilmi bir karekter kazanır. Bu ilmi araştırma ve incelemeler içerisinde Eskiçağ adına yapılanlar XX. yüzyılın başlarında başlamıştır. Bölgemizin Eskiçağ adına önemli bir merkez olduğu, bu merkezler SOS, TEPECİK, BEŞİKTEPE, ALTINBAŞAK, BULAMAÇ olarak tesbit edilmiş SOS hariç diğer yerlerdeki çalışmalar tesbit seviyesinde kalmıştır. Tesbit edilen bu höyüklerde yaptığımız araştırma ve incelemelerde buraların kaçak kazılarla yok edildiğine tanık olduk. Son Kalkolitik ve Eskitunç Çağının önemli bir özelliği ve belirleyici bir unsuru olan Karaz Kültürünün orjin sınırları içerisinde olan Hasankale ve çevresi Urartu'nun yıkılışına kadarki dönem itibariyle bir çok askeri ve siyasi mücadelenin merkezini oluşturmuştur. Bu mücadeleler Hayasa-Hitit, Assur-Urartu, Dayaeni-Urartu, mücadeleleri olarak sıralanabilir. Bu mücadelelerden bahseden Hitit, Assur ve Urartu yazıtları bize bölgemizin tarihi çağları hakkında önemli bilgiler sunmaktadır. Bu yazıtlardan, Urartu hükümdarları MENNUA I ve ARGİSTİ l'e ait olan Hasankale (Yazılıtaş) yazıtı ile Zivin (Süngütaşı) yazıtları Hasankale ve çevresi bakımından verdikleri bilgiler bakımından büyük bir önem taşırlar. Hasankale ve çevresi Eskiçağ adına önemli bir tarihi materyali barındırmaktadır. Daha geniş çaplı yapılacak olan ilmi araştırma ve incelemeler hem bölge tarihine hemde Eskiçağ adına yeni bilgi ve değerlendirmelere sebep olacaktır. Yaptığımız araştırmada bu zenginliğe şahit olduk.

II ABSTRACT Master Thesis HASANKALE AND CIRCUMFERENCE FROM THE OLD EGE TO DEMOLISHED OF URARTU Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Alparslan CEYLAN 1995, Page : 50 Jury: It is a historical fact that Hasankale and its environment was an important settlement. Because of its geographical, geostrategical and geopolitical importance it is a centre for settlement since the antiques. In this work we tried, to define Hasankale s and its environments importance in the antique time, and to appreciate the historical material taken from there. The researches and appreciations begin to take a scientific shape only in the 19. century, and the rezearches on the Antiques begins in the 20. century. The area is an important centre in the antiques the centres are SOS, Tepecik, Beşiktepe, Altınbaşak, Bulamaç. The works in all these centres exept in SOS nemain in their determination stage. From our excavations we see that everything is testroyed by illegal excavations. In this regions Hayasa-Hitit, Assur-Urartu, Dayaeni-Urartu struggles took place. From tablets of Hitit, Assur and urartu origin we can learn a lot about the historical periods in this area. Briefly Hasankale and its environment bears a lot of historical material. If new researches are done, then we will much more about the history of this region and also much more about the Antiques, because we have seen in our researches that this region is very rich for its historical soureces.