Karatavukta (Turdus merula) ossa cranii`nin makro-anatomik olarak incelenmesi

Abstract

Amaç: Kuşlarda, baş iskeletini oluşturan kemiklerin, omurgalı canlılar grubu içerisinde en fazla çeşitliliğe sahip olması; ossa cranii'nin makro-anatomik açıdan önemini artırmaktadır. Bu kapsamda, karatavuk (Turdus merula) kuşunda ossa cranii'yi makro-anatomik olarak incelenerek, bu alandaki bilgi eksikliğinin giderilmesine katkı sağlanması amaçlanmıştır.Materyal ve Metot: Araştırmada cinsiyet ayrımına bakılmaksızın yetişkin; altı adet erkek ile altı adet dişi karatavuk kuşunun kafatasları masere edilerek makro-anatomik olarak incelendi. İncelenen materyaller 50 mm'lik klasik büyüteç altında farklı açılardan görüntüleri alındı.Bulgular: Karatavuk kuşunda; kafa kemikleri arasında sutura'ların bulunmadığı ve aegithognath tipte kafatası yapısına sahip oldukları belirlendi. Neurocranium'un; os occipitale, os sphenoidale, os parietale, os frontale ve os temporale'den oluştuğu; os ethmoidale'nin ise orbita'nın baskısıyla splanchnocranium kısmına dahil olduğu gözlendi. Üçgen şeklinde olan os sphenoidale'nin, cavum cranii'nin ventral parçasının büyük bir kısmını oluşturduğu saptandı. Cavum cranii'nin lateral duvarının oluşmasında ise os temporale'nin önemli rol oynadığı belirlendi. Splanchnocranium kemiklerini ise; os lacrimale, os nasale, os incisivum, os maxilla, os zygomaticum, os palatinum, os pterygoideum, os vomer, os quadratum, mandibula ve os hyoideum oluşturmaktaydı. Os lacrimale'nin oval ve küt bir şekilde sonlandığı belirlendi. Os nasale'nin, cavum nasi'nin dorsal ve lateral sınırlarını belirledikleri ve ayrıca os intermaxillare ile birlikte oluşturdukları uzantıların kaynaşması neticesinde burun deliklerini şekillendirdikleri görüldü. Os maxilla'nın proc. palatinus'ları aracılığıyla damağın şekillenmesine katkı sağladığı belirlendi. Os zygomaticum'un ayrıca os jugale ve os quadratojugale'nin kaynaşmasıyla oluşan ince, uzun, çubuk şeklinde bir kemik olduğu, os vomer ise bu bölgede çekirdek şeklinde körelmiş olarak bulunmaktaydı. Mandibula'nın alt çenenin iskeletini şekillendirdiği ve bu kemiğin caudal'den cranial'e doğru; os angulare, os articulare, os supraangulare, os complamentare, os oparculare ve os dentale kemiklerinin birleşmesinden oluştuğu görüldü. Os hyoideum'un gövdesini oluşturan basihyoideum'un çubuk şeklinde, ayrıca buraya eklenmiş şekilde yer alan os entoglossum'un ise kürek şeklinde olduğu gözlendi.Sonuç: Bu çalışmada elde edilen verilerin bu alandaki bilgi eksikliğine katkı sağlayacağı ve sistematik alanda çalışan araştırmacılar için de taksonomide faydalanacakları bir kaynak olabileceği kanısına varıldı.Anahtar kelimeler: Karatavuk, kafatası, neurocranium, ossa cranii, turdus merula.

Aim: Macro-anatomical importance of ossa cranii is increasing since the bones that make up the head skeleton in birds have the greatest diversity in the vertebrate group. Within this scope, macro-anatomical examination of ossa cranii in blackbird will contribute to the elimination of the lack of information in this area.Material and Method: In this research, regardless of gender, skulls of six male and six female adult blackbirds were examined macro-anatomically by maceration. Images of materials examined were taken from different angles under a 50 mm classical magnifying glass.Results: It is determined that blackbirds have no suturas between their skull bones and have aegithognath type skull structure. It was observed that neurocranium was composed of occipital, sphenoid, parietal, frontal and temporal bone; also, ethmoid bone was included in the splanchnocranium part by the pressure of orbita. It was found that the triangular sphenoid bone forms a large part of the ventral part of the cavum cranii. It was determined that the temporal bone plays an important role in the formation of the lateral wall of the cavum cranii. Additionally, splanchnocranium bones are constituted of lacrimal, nasal, incisive, maxilla, zygomatic, palatine, pterygoid, vomer, quadratum, mandible and hyoid bones. Lacrimal bone was found to be oval and blunt ended. It was seen that nasal bone determines dorsal and lateral borders of the cavum nasi and also nostrils are formed at the end of fusion of extensions constituted together with intermaxillare and nasal bone. It was determined that proc. palatinus of maxilla bone contribute to the shape of palate. Zygomatic bone was also a thin, long, rod-shaped bone formed by the fusion of os jugale and os quadratatojugale, while os vomer was present as a nucleus in this region. It was seen that the mandibula shapes the skeleton of the lower jaw and this bone was formed by incorporating os angulare, os articulare, os supraangulare, os complamentare, os oparculare and os dentale bones. It was observed that the basihyoideum forming the body of the os hyoid bone was rod shaped, and the os entoglossum attached to it was in the shape of a shovel.Conclusion: It was concluded that data obtained in this study would contribute to the lack of information in this area and it might be a source for systematic field researchersto use in taxonomy.Key Words: Blackbird, neurocranium, ossa cranii, skull, turdus merula.