Endülüs`te Hilafet Dönemi edebi çevresi (316-422/929-1031)

Abstract

Endülüs, 'Abdurrahman HFün halifeliğini ilan etmesinden sonra yeni bir döneme girmiştir. Bu dönemde siyasal istikrarın sağlanmasıyla, sosyal ve kültürel alanda da çeşitli gelişmeler meydana gelmiştir. Özellikle Halife 'Abdurrahman III ve el- Hakem II, yönetimleri esnasında ilmi ve edebi alanda ilerlemenin olması ve kültürel çevrenin oluşması için bütün gayretlerini sarfetmişler; Ebû 'Ali el-Kâlî ve Sâ'id el- Bağdâdi gibi Bağdat'ta yetişen alimlerin ve eserlerinin Endülüs'e getirilmesini temel politika haline getirmişlerdir. Bu noktada, doğudan fetih ordusuyla Endülüs'e taşınmaya başlayan şiir ve nesir, hilafet döneminde gördüğü destekle, geniş bir sahaya yayılmıştır. Bu dönemde Endülüs şiirinin, doğunun şiirinin tesirinde kalarak gelişmesini sürdürmesiyle birlikte, Endülüs'e ait şiir türü olan Muvaşşah'ın ortaya çıktığı görülmektedir. Yine Endülüs'te, klasik şiir alanında İbn Hânî, İbn 'Abdi Rabbih, İbn Şüheyd ve İbn Derrâc el-Kastalî gibi ünlü şairler yetişmiştir. Endülüs nesrinin gelişmesi, şiire göre daha yavaş olmakla birlikte, Hilafet dönemi sonrasında gelişen nesrin temelini oluşturmuştur. Bu dönem nesrinin gelişiminin risale alanında olduğu görülmektedir. Risalelerin siyasî, ihvâniyat ve kurgusal tarzda olduğu söylenebilir. Bu alanda, İbn Burd el-Ekber, İbn Burd el-Asğar, İbn Derrâc ve ibn Şuheyd gibi şairlik yönü güçlü katiplerin yetiştiği tespit edilen bir başka husustur. Bu sebeple, nesrin, şiirin gölgesinde geliştiği söylenebilir. Sonuç olarak, Endülüs'te hilafet döneminde gelişen şiir ve nesrin, sonraki asırlardaki şiir ve nesrin gelişmesinde pay sahibi olduğu tespiti yapılabilir.

Andalus took a new period after 'Abdurrahman III declared his caliphate. In this period, with the achievement of political stability, various developments in social and cultural area appeared. During the reign of caliph 'Abdurrahman III and el-Hakem II, they did everything they could on the improvements in scientific and literary fields and the structure of cultural environment. They achieved to bring the scholars such as the Ebû 'Ali el-Kâlî and Sa'id el-Bağdâdî and their works to Andalus. Meanwhile, poetry and prose, which moved to Andalus from the East by couger army, extended to a wide range region thanks to the supports in the caliphate period. In this period, Muvaşşah, a kind of poetry belonging to Andalus, is seen to have appeared as well as maintained its development under the effect of East. Also in this period, famous poets such as İbn Hânî, İbn 'Abdi Rabbih, İbn Şuheyd and İbn Derrâc el-Kastalî appeared in the field of classic poetry in Andalus. The development of Andalus prose remained to be slow compared to poetry and formed the basic of prose developing after caliphate period. The development of the prose in this period seems to have been in pamphlet. It can be said that the pamphlets are in the style of politic, İkhvaniyat and fiction. In this field, it is the main point that İbn Burd el-Ekber, İbn Burd el-Asğar, İbn Derrac and İbn Şuheyd, diligent authors, as to poetship grew. Therefore, prose can be said to have developed in the shade of poetry. Consequently, it can be determined that poetry and prose which developed in the period of caliphate in Andalus had a positive effect on poetry and prose which made a great progress in following centuries.