Meclis-i Vükala mazbataları (2 Mayıs 1920-31 Aralık 1920)
- Global styles
- Apa
- Bibtex
- Chicago Fullnote
- Help
Abstract
ÖZET Meclis geleneğimizin derin köklerine indiğimizde karşımıza Orta-Asya Türk devletlerindeki Kurultay ve Toy meclisleri çıkar. Devletin en önemli karalarının alındığı bu danışma organları hakandan sonra yürütme ve yasama etkin olan yönetim organları idiler. Fakat Toy' un her ihtiyaç anında hemen toplanması zor olduğundan, toy kararlarının memleket çapında ve ahenk içinde uygulanmasını sağlamak ve icraatı takip etmek için bakanlardan oluşan bir hükümet de mevcud idi. Türkler, İslâmiyet'i kabullerinden sonra kurduktan devletlerde de danışma kurullarına sahip olmuşlardır. Araplardan `divan` geleneğini alarak, özellikle Abbasi divan sistemini Selçuklular ve Anadolu Selçukluları yoluyla sürdürmüşlerdir. Bilindiği gibi Osmanlı İmparatorluğu'nda idari ve kaza işlerinin yüksek istişare ve karar meclisi Divan-ı Hümâyûn'dur. Divan-ı Hümâyûn'un zamanla önemini kaybetmesi sonucu XVn.yy. sonlarında IH. Selim devrinde devlet işlerinin görüşülmesi için Meclis-i Meşveret toplanırdı. Eskiden Divan-ı Hümâyûn' a giren devlet erkânı bu meclisi teşkil ederdi. Harp hususları konuşulduğu zamanlar, ocak erkânı da toplantılara alınırdı. Padişahın da bazen toplantılara iştirak ettiği olurdu. H. Mahmut devrinde; nezaretlerin teşkil edilmesi ile modern mânada bir hükümet şekline doğru bir adım atılmış oldu. Meclis-i Meşveret ve Meclis-i Şûra, (III. Selim devrinde, harp ilânı, sulh akdi veya yabancı devletlerle anlaşmalar yapılması gibi önemli kararlar alınması gerektiği vakit Sadrazam'ın başkanlığında; Şeyhülislâm, Kazasker, sair devlet ricalinin toplanmasiyle kurulurdu.) yerini nazırların teşkil ettiği Meclis-i Has veya diğer ismi ile Meclis-i Vükelâ tutmaya başladı. Bu meclis Sadrazam'ın Başkanlığında olmak üzere Bab-ı Ali'de aşağıdaki zatlardan kurulurdu: Adliye Reisi, Hariciye Nazırı, Maliye Nazırı, Hazine-i Hassa Nazırı, Evkâf-ı Hümayun Nazın, Ticaret Nazın, Zayptiye Müşiri, Müsteşar-ı Sadrıâli, Valide Kethüdası. Araştırmamızın büyük bir kısmını oluşturan Meclis-i Vükelâ Mazbatalan 219. ve 220. Defterler (2.V.I920-31.XH.1920) bünyesinde Sadrazam Damat Ferit başkanlığında kurulan Damt Ferit Paşa'nın 4. Hükümetini ve son üç aylık dönem içerisinde de Tevfik Paşa başkanlığındaki hükümetleri görmekteyiz. Bu dönem mazbatalan, 02.V.1920-31.XII.1920 tarihleri arasında Osmanlı Devleti'nin siyasi, iktisadi ve hukuki yapısı büyük ölçüde gözler önüne sermektedir. ABSTRACT MASTER THESIS MECLİS-İ VÜKELÂ'S OFFICIAL REPORTS (From 02.5.1920 to 31.12 to 1920) Murat AKAY Supervisor: Yrd. Doç. Dr. Ibrahim Ethem ATNUR 2000, Page Jüri: Yrd. Doç. Dr. Ibrahim Ethem ATNUR Doç. Dr. Selami KILIÇ Yrd. Doç. Dr. Yavuz ÖZDEMİR A proper insight into the origins of our assembly brings us face to face with the Kurultay and Toy assemblies in the Central Asian Turkish states. These consultative committees where the most important decisions of the state were made only secondary to Hakan as regart the executive affairs. Turks went on to have their own consultative committees after their acknowledgement of `divan` from Arabs and maintained it, especially the Abbasi system of divan, through Seljuks and Antolian Seljuks. It is common to all that the decision and cansultative centre of administrative and district affairs is the Divan-i Hümayun in the Ottoman Empire. As a result of the gradual loss of the importance of the Divan-ı Hümayun, Meclis-i Meşveret would congregate to discuss the state affairs in the late 17th century. The states senior officials would once take place in the Diyan-i Hümayun and now constitute this assembly. But when the issue discussed was on war, military (ocak) officials could attend the congregations sometimes the Padisap would attend them, too. In the age of Mahmut II, a step was taken towards what night be called a modern government when the custodies were constituted. Meclis-i Meşveret and Meclis-i Şura appeared to beceplaced by Meclis-i Has, namley Meclis-i Vükelâ, of the ministers. This assebly would consist of the following ministers led by the Grand Vizier in the Bab-ı Âli: Minister of Justice, Minister of Foreign Affairs, Minister of Finance, Minister of Treasury, Minister of Foundations, Minister of Trade, Minister of Gendarme, Müsteşar- i Sadrıâli, Valide Kethüdası. A large part of on research is of the 219th notesbooks in the Meclis-i Vükelâ' s official Reports. We see in them the 4th goverment again founded by Damat Ferit and the goverments led by Tevfik Pasha in the last three months periods. The official reports of this period reveal to a large extent the political, economic and legal position and structure of the Ottoman Empire from 02.05.1920 to 31.12. to 1920.
Collections