18. yüzyıl Divan şiirinde istiare, mecaz ve mazmun kavramları ve yüzyılın şiirine genel bakış

Abstract

ÖZET 18. YÜZYIL DİVAN ŞİİRİNDE İSTİARE, MECAZ VE MAZMUN KAVRAMLARI VE YÜZYTLIN ŞİİRİNE GENEL BAKIŞ Doktora Tezi M.Celal VARIŞOĞLU Danışman: Prof. Dr. Ahmet KIRKKILIÇ 2004- SAYFA: 857+XVI JÜRİ : Prof. Dr. Ahmet KIRKKILIÇ : Prof. Dr. Mukim SAĞIR : Prof. Dr. Gönül AYAN : Yard. Doç. Dr. Ali KAFKASYALI : Yard. Doç. Dr. Turhan KAYA 18. yüzyıl, Divan şiirinin güçlü şairler yetiştirdiği son yüzyıldır. 16. asırda klasikleşen Divan şiiri, 17. yüzyılda kasidede, gazelde, mesnevîde, rubaide ve diğer nazım şekillerinde güçlü şairler yetiştirmiştir. 18. yüzyıla gelindiğinde ise, şairler önceki şairlerin tarzlarını kabul etmekle beraber yeni çıkış noktaları aramışlardır. Bu arayışları şiirlerinde yer alan bazı kelimelerden hareketle görebiliriz. İstiare, mecaz ve mazmun kavramlarının yanı sıra poetik arayışları ifade eden; aynı zamanda asıl konuya da derinlik kazandıran kelimeler önemli mesajlar verirler. Yüzyılın başında Nedim, çağdaşı şairlerden farklı bir yol izlemiş; şiire şehir hayatını aktarmıştır. Yüzyılın ikinci yarısında ise Şeyh Galib, sebkihindînin ve Mevlevîlik felsefesinin hâkim olduğu şiiriyle farklı bir yer edinmiştir. Yüzyıldaki diğer şairler de toplumsal hayatta yaşanan olayları şiirlerine yansıtmışlardır. Yüzyıl şiirine baktığımızda Lâle Devri İstanbul'unun, toplumsal yozlaşmanın, Batı karşısındaki kompleksin ve III. Selim devri ıslâhatlarının izlerini görebiliriz.

vn ABSTRACT THE METAPHORE, TROPE AND PUN OF THE OTTOMAN POETRY İN THE 18TH CENTURY AND GENERAL VTEW TO THE POEM OF 18TH CENTURY Ph. D. Thesis M. Celal VARIŞO?LU Supervisor : Prof. Dr. Ahmet KKKKILIÇ 2004- PAGE: 857+XVI JURY : Prof. Dr. Ahmet KffiKKDLIÇ : Prof. Dr. Mukim SA?IR : Prof. Dr. Gönül AYAN : Assist. Prof. Dr. Ali KAFKASYALI : Assist. Prof. Dr. Turhan KAYA 18. century is the last century of the Ottoman poetry, the big poets had been in this century. The Ottoman poetry became a classic in 16. century and the big poets educated with kaside, gazel, mesnevî, rubaî and the others arts in 17. century. The poets of 18. century sought that a new way in the poem. Nedim had pursued a new way and transferred the lifetime of Istanbul city. Şeyh Galib worked up sebkihindî and philosophy of Mevlâna. The other poets of 18. century worked up the social life. If we look over poetry of 18. century, we can see Istanbul in Lâle Era and the sign of degenerated society and the complex of toward to western countries and reforms in age of III. Selim.