Ağrı ve çevresini eserlerine konu alan gravür ressamları

Abstract

Dünyadaki kurulmuş medeniyetlerin birçoğuna baktığımızda ya Mezopotamya ya da Kafkas kökenli olduklarını görmekteyiz. Bu iki bölgenin ortasında kalan en önemli yerlerden biri de Anadolu coğrafyasıdır. Bu coğrafya içerisinde jeopolitik konum açısından Ağrı farklı bir öneme sahiptir. Bazı kutsal kitaplarda ismi geçen Ağrı Dağı, bölgenin önemli bir coğrafik yapısıdır. Haliyle bu dağın eteklerinde kurulan Bayazıt şehri önemli bir din ve ticaret merkezi olmuştur. İslamiyet'in bölgede yayılması akabinde Türklerin bölgeye hâkim olmasının ardından bu kutsaliyetliği Müslümanlar da kullanmışlardır. XVIII. yüzyıldan itibaren Osmanlının zayıflamasıyla birlikte bölge, farklı dini grupların egemenliği altındaki siyasi güçler arasında el değiştirmeye başlamıştır. 1881 Berlin anlaşmasıyla, Şark meselesinin ortaya çıkmasının ardından bölge daha da bir önem kazanmaya başlamıştır. Anadolu'nun Kafkasya'ya açılan kapısı olan bölgeyi ele geçirmek isteyen çeşitli devletler bölgenin iklim, bitki örtüsü, yer altı ve yerüstü kaynakları, etnografik ve dini yapılarını öğrenmek amacıyla çeşitli dönemlerde ajan olarak kullandıkları seyyahları bölgeye göndermişlerdir. Bölge hakkında bilgi almak için seyyahların yazılı eserlerinin yanında görsel eserlerine de önem vermişlerdir. Deforme olma açısından resim veya yağlı boya gibi çabuk deforme olan eserler yerine metal malzeme üzerine yapılan gravürlere önem vermişlerdir. Çalışmanın ana unsurunu oluşturan Ağrı ve çevresindeki gravürler hem sanatsal hem de misyonerlik açısından değerlendirme kapsamına alınmıştır.

When we examine many of the established civilizations in the world, we see that they are either of Mesopotamian or Caucasian origin. One of the most important places in the middle of these two regions is Anatolian peninsula. In terms of geopolitical position, Ağrı has a specific importance in this geography. Mentioned in some of holy books, Ağrı Mountain has an important geographical place in the region. Bayazıt district, which was founded at the foothill of Ağrı mountain, became an important religious and commercial center. After the spread of Islam in the region and Turkish domination, Muslims used the sanctity of region as well. With the weakening of the Ottomans since the XVIII century, the region began to change among the hands of political forces which are under control of different religious groups. With the Berlin Treaty in 1881, the region became more and more important after the emergence of the Orientalism. Various states wanted to seize the region, which is the gateway of Anatolia to the Caucasus, sent their travelers to the region as agents in various periods in order to learn the climate, vegetation, underground and surface resources, ethnographic and religious structures of the region. In addition to the written works of the travelers, they gave importance to the visual works. Instead of artifacts such as paintings or oil paint which are perishable, they gave importance to engravings on metal material. The main element of the study, Ağrı and its surrounding engravings, were evaluated in both artistic and missionary aspects.