Zeki Arif Ataergin`in Kürdîlihicazkâr makamında bestelemiş olduğu eserlerin makamsal yönden incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, XIX. yüzyıl klasik Türk mûsikîsini, klasik anlayıştan ödün vermeden öğrenen, icra eden ve aynı anlayışta öğreterek XX. yüzyıl müziğine aktaran kıymetli bestekâr Zeki Ârif Ataergin'in, en çok eser vermiş olduğu kürdîlihicâzkâr makamındaki eserlerininin güfte ve müzikal analizlerini yaparak sanatçının müzikal kimliğini, beste özelliklerini ortaya çıkarmaktır. XX. yüzyıl Türk Mûsikîsi sanatçılarından Zeki Ârif Ataergin; XIX. yüzyıl mûsikî eğitimi ve kültürünü XX. yüzyıla taşıyan önemli icracı ve bestekârlarımızdandır. Çağdaşı bestekârların; klasik tarzda eserler vermek yerine güncel, halk tarafından rağbet gösterilen türlere ve makamlara ağırlık verdiği bir ortamda, `mûsikîmizin uçuruma sürüklenmesi` kaygısıyla klasik tarzda ve unutulmaya yüz tutmuş makamlarda eserlere vermeye çalışmıştır. O'nun bu fedakâr çalışmaları ile çağdaşları ve günümüz bestekârlarında önemli tesirler yaratmış olması, kendisi hakkında bu araştırmanın yapılmasını önemli kılmaktadır.Çalışma, betimsel araştırmalardan 'tarama modeli' ve 'tarihi desen araştırmaları modeli' temel alınarak yürütülmüştür. Bestekârın, Kürdîlihicâzkâr makamını, makamın karakteri ve özellikleri de dikkate alındığında neredeyse makamın bütün zenginliğini gösterecek şekilde ustalıkla kullandığı, söz konusu eserlerinde; kendi icra tavrını da ortaya koyması ile eserlerindeki ezgisel çeşitliliği daha belirgin olarak vurguladığı tespit edilmiştir.Anahtar kelimeler; Zeki Ârif Ataergin, Kürdîlihicâzkâr Makamı, Makam ve Güfte Analizi,

The aim of the study, to reveal the musical identity and composition characteristics of creations in the Kürdîlihicâzkâr maqam which was the most of his creations of the esteemed composer `Zeki Arif Ataergin` who learned XIX century classical Turkish music without compromising the classical understanding, performed and transferred by teaching with the same sensibility.Zeki Ârif Ataergin who was the XX century's Turkish music artist is important performers and composers who transferred music education and culture of XIX century to XX century. Since he worried that Turkish music drifted into the abyss he tried to produce creations which were the classical form and in the forgotten maqams while his colleagues produced creations which were the preferred type and maqams by public. The fact that he had influenced significantly his colleagues in that period and composers today makes important this study.'Descriptive' method was used in the research. In accordance with the descriptive method, it was made benefit of 'Survey' and `Historical` models.It is determined that the composer used kürdîlihicâzkâr maqam skillfully expressing all features of it and he emphasized melodic variety by using personal perform in his creations. Keywords: Zeki Ârif Ataergin, Kürdîlihicâzkâr Maqam, Maqam and Lyrics