Fotoğraf sanatında perspektifingörsel algıya etkileri üzerine bir inceleme

Abstract

Perspektif insanoğlunun yaratılışından beri var olduğu fakat ilk insanların bilimsel olarak perspektifi bilmemelerine rağmen gözlemleme yaparken bir derinliğin oluştuğunun bilinçsiz de olsa farkındaydılar. İlk resimlerini mağara duvarlarına çizdikleri resimlerde hissettikleri derinlik algısını, yaptıkları gölgelendirmeler ve bu gölgelendirmeleri güçlendirmek için dışarıdan yansıyan ışığın, duvar şekillerinde üzerinde oluşturduğu ışık gölge etkisi ile vurgulamaya çalışmışlardır. Bu durum aslında bir perspektif arayışı içerisinde olduklarının bir göstergesinin olabileceği düşünülmektedir. İnsanlığın sürekli araştırma ve sorgulama içerisinde olması, birçok keşif ve yenilikleri gündeme getirmiştir. Bilim insanlarının bu arayışları içerisinde ışık konusu ile olan sorgulamaları karşılığında ışığın yayılması, yansıması, kırılması, gibi birçok sorgulamaya sebep olmuştur. Bu sorgulamalar dışında, yapılan deneyler ve teknik argümanlar arasında önemli yere sahip olan Camera Obcura, bütün bu sorgulamalara cevap vermekteydi. Çalışma prensibi olarak ışığı yansıttığı yüzeyde görüntü oluşumu ressam ve mimarların dikkatini çekmesinin nedeni doğru bir perspektif vermesi ve perspektifin nasıl oluştuğu hakkında önemli soruları cevaplamasıdır. Işık ve Optik üzerine yapılan yeni arayış, araştırma ve denemelerin sonucunda sanatın tümünü etkileyen perspektif anlayışının gelişmesiyle yeni bir biçim ve içerik anlayışı meydana gelmiştir. İlk olarak Resim sanatında başlayan perspektif algısı geliştikçe tüm sanat dallarında etkisini göstermiştir. Artık perspektif teknik olarak çözümlenmesi öncelikli resim sanatında katı perspektif anlayışının var olduğu Rönesans döneminin önemli bir konusu olmuştur.Birinci bölümde artık teknik olarak çözümlenmiş perspektifin tarihsel gelişimi ve çeşitleri ayrıca teknolojinin gelişmesi ile fotoğrafta yer alan perspektif konuları ele alınmaktadır ve yine ilk olarak resim sanatında yeni bir çağın başlangıcına sebep olan katı perspektif anlayışının zamanla sanatçıyı bu katı anlayıştan uzaklaşmak istemesi doğayı gözlemlemeye yönlendirmiş ve katı perspektif anlayışından uzaklaştığı incelenmektedir. Aynı zamanda doğada yer alan fraktal konusunun perspektif ile örtüşmesi insan zihninde nasıl bir derinlik algısı oluşturduğu incelenmektedir. İkinci bölümde perspektifin fotoğraf üzerine etkileri incelenmektedir. Perspektif aslında ilk optik ve ışık araştırmaları ile ilgili konuların içeriğinde yer almaktadır. Fakat amaç bir perspektif araştırması değildi. Zamanla gelişen teknolojinin ve teknik araçların yönlendirmesi ile perspektifin nasıl oluştuğu hakkında araştırmaların başlangıcı konu edilmektedir. Bu başlangıç aslında kalıcılığı sağlanamamış olsa da fotoğrafik görüntüler aracılığı ile yani Camera Obcura'nın oluşturduğu görüntüler ile çözümlenmektedir. Daha sonra fotoğrafın doğusu, optiklerin gelişmesi, teknolojinin ilerlemesi yeni fotoğraf makinalarının gündeme gelmesi işlenmiştir. Farklı teknikler ile hem perspektif düzelten hem derinlik algısı oluşturan fotoğraf makinaları bu etkileri nasıl gerçekleştirdiği araştırılmaktadır.Üçüncü bölümde ilk iki bölümle elen alınan kavramların sadece perspektifin sadece biçim ve teknik olarak değil içerik yönünden insan zihninde bıraktığı etkiler incelenmektedir. Bu etkileri bırakırken insan gözünün işleyişi ve bu görüntüleri nasıl algıladığı konu edilmiştir. Algılanan görüntülerde biçim olarak illüzyonik etkilerin oluşturduğu duygular ele alınmaktadır. İnsan zihni var olan bilgileri perspektif algısında sürekli bir sorgulama içerisinde olduğu ve sorgulamalar sonucunda felsefik olarak bıraktığı duygular kısaca ele alınmaktadır. Bu duyguların oluşmasının nedeni insanın görme isteğinin oluşturduğu bir etkidir. Bu sayede perspektif olgusu kompozisyonlarda birçok seçeneği ortaya çıkarmıştır. Biçim ve içerik açısından kompozisyonlara zenginlik katan perspektifin algılanmayı da ne kadar etkilediği yapılmış uygulamalarda tartışılarak yapılan çalışmada ortaya konulması amaçlanmıştır.Anahtar Kelimeler: Perspektif, Fotoğraf, Camera Obscura, Biçim, İçerik, Algı, Gestalt Kuramı, Zorlama Perspektifi, İllüzyon, Optik, Stereoskopik, Teknik Kamera, Görme, Derinlik, Işık, Primitif, Fraktal.

It is a fact that perspective has existed since the creation of human beings, but they were unconsciously aware that a depth was formed while observing, although the first people did not know the perspective scientifically. They tried to emphasize the perception of depth they felt in the paintings they drew on the walls of the cave with their shadows and the effect of light reflected on the wall shapes. This situation is thought to be an indication that they have been actually in search of a perspective. The constant research and questioning of humanity has brought many discoveries and innovations to the agenda. Scientists in this search for the question of light in exchange for the question of the spread of light, reflection, refraction, such as has caused many questioning. Apart from these inquiries, Camera Obcura, which has an important place among the experiments and technical arguments, answered all these inquiries. As a working principle, the reason why the image formation on the surface on which it reflects light attracts the attention of painters and architects is to give an accurate perspective and to answer important questions about how the perspective is formed. As a result of new searches, researches and experiments on light and optics, a new understanding of form and content has emerged with the development of perspective understanding that affects the whole of art. As the perception of perspective started in the art of painting developed, it became effective in all branches of art. Nowadays, the technical analysis of perspective has become an important subject of the Renaissance period in which there was a solid perspective in the art of painting. In the first chapter of the thesis, the historical development and the kinds of technically solved perspective, the development of technology and the perspective issues in photography are discussed. At the same time, it is analyzed how the perception of depth in the human mind overlaps with the perspective of the fractal subject in nature.In the second chapter, the effects of perspective on photography are examined. Perspective is actually included in the content of the first optical and light research-related topics. But the aim was not a perspective study. It is the subject of the beginning of the researches about how the perspective and the formation of the technology developed with the guidance of technology and technical tools. Although this initial is not permanently achieved, it is solved by means of photographic images, that is, the images created by the Camera Obcura. Then, the east of photography, the development of optics, the advancement of technology and the introduction of new cameras are discussed. How different effects techniques are used to correct both perspective and depth perception is analyzed.In the third chapter, the effects of the concepts which are elaborated with the first two chapters are examined not only in terms of form and technique but also in terms of content. The fact that how human eye perceives these images while leaving these effects is discussed. In the perceived images, emotions caused by illusionist effects are considered as form. That the human mind is in a constant interrogation of the existing knowledge in the perspective perception and the feelings left philosophically as a result of the interrogations are briefly discussed. The reason for the formation of these emotions is the effect of the desire to see. Thus, the phenomenon of perspective has revealed many options in compositions. It is aimed to reveal how much the perspective which adds richness to compositions in terms of form and content also affects perception in the study done and discussed.Keywords: Perspective, Photography, Camera Obscura, Contana, Shape, Perception, Gestalt hypothesis, Force Perspective, illusion, Optic, Stereoskopic, Technical Camera, Vision, Deepness, Light, Primitive, Fraktal.